Category: Class 5

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 2 हत्तीचे चातुर्य Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 2 हत्तीचे चातुर्य

5th Standard Marathi Digest Chapter 2 हत्तीचे चातुर्य Textbook Questions and Answers
1. पाहा. ऐका. वाचा.

प्रश्न 1.
पाहा. ऐका. वाचा.
उत्तर:

1. जसे : मुले मैदानात फुटबॉल खेळत आहेत.
2. मला फुटबॉल खेळायला खूप आवडते.
3. ससे बसले आहेत.
4. पावसात रस्त्यावरील खड्ड्यात पाणी भरले.
5. आईने फळीवर डबा ठेवला.
6. हत्ती नदीवर आंघोळ करत होता.

2. पाहा. सांगा.

प्रश्न 1.
पाहा. सांगा.


उत्तर:

एकदा एका मैदानात काही मुले फुटबॉल खेळत होती. या मुलांचा हा खेळ तीन ससे पाहत होते. या मुलांचे खेळून झाल्यावर त्या तीन सशांनी फुटबॉल खेळण्यास प्रारंभ केला. खेळता खेळता अचानक त्यांचा फुटबॉल एका मोठ्या खड्ड्यात गेला. ससे विचारात पडले. आता हा फुटबॉल कसा काढावा बरं? त्यांनी एक युक्ती लढवली व एक फळी आणली ती फळी खड्ड्यात घातली, पण तो बॉल काही वर आला नाही. एक हत्ती हे सगळं पाहत होता. सशांच्या धडपडीची त्याला गंमत वाटली व दया आली. त्याने सोंडेत पाणी भरून ते पाणी खड्ड्यात सोडले. त्याबरोबर फुटबॉल वर आला. हत्तीने आपल्या सोंडेने फुटबॉल काढला. ससे पुन्हा आनंदाने खेळू लागले. हत्तीच्या चातुर्यामुळे त्यांना फुटबॉल परत मिळाला. तात्पर्य – सयमसुचकता (Sense of presence) दाखवली तर अडचणीतून मार्ग निघतो.

प्रश्न 1.
सुरुवातीला दिलेल्या चित्रांवालील नावे सांगा.

प्रश्न 2.
प्रत्येक चित्रात काय काय दिसते ते सांगा.

प्रश्न 3.
चित्र पाहा. कोण ते सांगा.

(अ) खड्ड्यातील फुटबॉल काढण्यासाठी प्रयत्न करणारे –
(आ) सशांना मदत करणारा –
उत्तर:
(अ) ससे
(आ) हत्ती

प्रश्न 4.
गोष्टीत शेवटी काय झाले असेल ते कल्पना करून सांगा व रिकाम्या चौकटीत चित्र काटा.

प्रश्न 5.
सर्व चित्रे पाहा व गोष्ट सांगा.

प्रश्न 6.
घ,ठ, थाप या अक्षरांपासून चित्रे तयार केली आहेत. त्यांचे निरीक्षण करा. यांसारख्या इतर अक्षरांपासून तुम्हालाही वेगळी चित्रे काढता येतील. कल्पना करा आणि चित्रे काढा.

1. शब्द ओळखा व कार्यावर लिहा.

प्रश्न 1.

उत्तर:
(अ) वेगळा
(ब) बगळा

प्रश्न 2.

उत्तर:
(अ) गाजर
(ब) मांजर

प्रश्न 3.

उत्तर:
(अ) मगर
(ब) नगर

प्रश्न 4.

उत्तर:
(अ) कडक
(ब) भडक

प्रश्न 5.

उत्तर:
(अ) सामान
(ब) कमान

प्रश्न 6.

उत्तर:
(अ) वाटाणा
(ब) फुटाणा

प्रश्न 7.

उत्तर:
(अ) आकाश
(ब) प्रकाश

प्रश्न 8.

उत्तर:
(अ) फाटके
(ब) तुटके

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 2 हत्तीचे चातुर्य Additional Important Questions and Answers

1. खालील प्रश्नांची एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
चित्रात किती ससे आहे?
उत्तर:
चित्रात तीन ससे आहेत.

प्रश्न 2.
चित्रात मुले कोणता खेळ खेळत आहेत?
उत्तर:
चित्रात मुले फुटबॉल खेळत आहेत.

प्रश्न 3.
मुले फुटबॉल खेळताना त्यांच्याकडे कोण पाहत आहे?
उत्तरः
मुले फुटबॉल खेळताना त्यांच्याकडे ससे पाहत आहेत.

प्रश्न 4.
खेळत असतांना फुटबॉल कुठे गेला?
उत्तर:
खेळ खेळता खेळता फुटबॉल खड्ड्यात गेला.

प्रश्न 5.
ससे फुटबॉल कशाप्रकारे बाहेर काढत आहेत?
उत्तर:
ससे फळीने फुटबॉल बाहेर काढण्याचा प्रयत्न करत आहेत.

प्रश्न 6.
फुटबॉल बाहेर काढण्यासाठी शेवटी कोणी प्रयत्न केला?
उत्तर:
फुटबॉल बाहेर काढण्यासाठी शेवटी हत्तीने प्रयत्न केला.

प्रश्न 7.
हत्तीने खड्ड्यात पाणी कशातून टाकले?
उत्तर:
हत्तीने खड्ड्यात पाणी सोंडेतून टाकले.

प्रश्न 8.
खड्ड्यात पाणी टाकल्याने काय झाले?
उत्तर:
खड्ड्यात पाणी टाकल्याने फुटबॉल वर आला.

प्रश्न 9.
सशांना केव्हा आनंद झाला?
उत्तर:
फुटबॉल खड्ड्यातून वर आल्याने सशांना आनंद झाला.

प्रश्न 10.
शक्तिपेक्षा काय श्रेष्ठ असते?
उत्तर:
शक्तिपेक्षा युक्ति श्रेष्ठ असते.

2. पुढील दिलेली चित्रे पाहून कोण ते लिहा.

प्रश्न 1.
पुढील दिलेली चित्रे पाहून कोण ते लिहा.

1. मुलांचा खेळ पाहून फुटबॉल खेळणारे –
2. सोंडेने खड्ड्यात पाणी सोडणारा –
उत्तर:
1. ससे
2. हत्ती

प्रश्न 2.
पुढील मुद्द्यांच्या व चित्रांच्या मदतीने गोष्ट तयार करून लिहा.


उत्तर:
मुंगी ……….. कबुतर मैत्री …………. एक दिवस मुंगी पाण्यात ………………. कबुतराने पान टाकणे . मुंगीचे पानावर चढणे ………….. प्राण वाचणे ………. जाणीव एके दिवशी जंगलात शिकारी …………….. कबुतराच्या शिकारीचा नेम …………… मुंगीचा शिकाऱ्याच्या पायाला चावा ……त्याचा नेम चुकणे ………….. कबुतराचे प्राण वाचणे.

कथा (खरे मित्र):

एकदा एका जंगलात मुंगी-कबुतराची मैत्री झाली. मुंगी पाणी पीत असताना पाय घसरून पडली. कबुतराने लगेच झाडाचे पान टाकून तिला वाचवले. मुंगीला या गोष्टीची जाणीव होती की कबुतरामुळेच आपले प्राण वाचले, नाहीतर आपण बुडून मरून गेलो असतो. एके दिवशी त्याच जंगलात एक शिकारी आला. शिकाऱ्याने इकडे-तिकडे पाहिले. त्याला एका झाडावर कबुतर दिसले. त्याच्या मनात कबुतराची शिकार करावी असे आले. शिकाऱ्याने लगेचच नेम धरला व बंदूकीने गोळी कबुतराला मारणार इतक्यात मुंगीचे लक्ष शिकाऱ्याकडे गेले. मुंगीला काय करावे सुचेना. अखेरीस मुंगीने शिकाऱ्याच्या पायाचा कडकडून चावा घेतला. त्याचा नेम चुकला व अशात-हेने कबुतराचे प्राण वाचले. कबुतर व मुंगी आता खूपच चांगले मित्र झाले.

तात्पर्य:

1. आपल्यावर उपकार करणाऱ्याला कधी विसरू नये.
2. खरे मित्र संकटकाळात एकमेकांची मदत करतात.

हत्तीचे चातुर्य Summary in Marathi

पाठ्यपरिचय:

प्रस्तुत पाठात चित्ररूपाने आलेल्या कथेत हत्तीने दाखवलेल्या समयसुचकतेचे व चातुर्याचे वर्णन केले आहे.

शब्दार्थ/Meanings:

1. हत्ती – गज (an elephant)
2. चातुर्य – हुशारी (cleverness)
3. मुले – बालके (children)
4. फुटबॉल – (name of outdoor game)
5. ससा – (rabbit)
6. खड्डा – जमिनीचा खचलेला भाग (a hole, pit)
7. फळी – लाकडाचा तुकडा (a bat, board, plank)
8. सोंड – (Trunk)
9. विचारात पडणे – (think deeply)
10. युक्ति – (idea)
11. निराश – उदास (nervous)
12. आनंद – खुशी (happiness)

Balbharati Maharashtra State Board 5th Std Textbook Solutions Answers Digest

• Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions
• Maharashtra State Board Class 5 EVS Solutions
• Maharashtra State Board Class 5 English Solutions
• Maharashtra State Board Class 5 Hindi Solutions
• Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions

Maharashtra State Board Textbook Solutions

Expert Teachers have created Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions. You can also Download the Maharashtra Board 5th Std Maths Digest Pdf Free Download to help you to revise the complete Syllabus and score more marks in your examinations.

Balbharati Maharashtra State Board 5th Std Maths Textbook Solutions Answers Digest Part 1 & 2

Class 5 Maths Solution Maharashtra Board Part 1

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 1 Roman Numerals

• Chapter 1 Roman Numerals Problem Set 1

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 2 Number Work

• Chapter 2 Number Work Problem Set 2
• Chapter 2 Number Work Problem Set 3
• Chapter 2 Number Work Problem Set 4
• Chapter 2 Number Work Problem Set 5
• Chapter 2 Number Work Problem Set 6

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 3 Addition and Subtraction

• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 7
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 8
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 9
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 10
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 11
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 12
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 13

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 4 Multiplication and Division

• Chapter 4 Multiplication and Division Problem Set 14
• Chapter 4 Multiplication and Division Problem Set 15
• Chapter 4 Multiplication and Division Problem Set 16

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 5 Fractions

• Chapter 5 Fractions Problem Set 17
• Chapter 5 Fractions Problem Set 18
• Chapter 5 Fractions Problem Set 19
• Chapter 5 Fractions Problem Set 20
• Chapter 5 Fractions Problem Set 21
• Chapter 5 Fractions Problem Set 22
• Chapter 5 Fractions Problem Set 23

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 6 Angles

• Chapter 6 Angles Problem Set 24
• Chapter 6 Angles Problem Set 25
• Chapter 6 Angles Problem Set 26
• Chapter 6 Angles Problem Set 27

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 7 Circles

• Chapter 7 Circles Problem Set 28
• Chapter 7 Circles Problem Set 29
• Chapter 7 Circles Problem Set 30
• Chapter 7 Circles Problem Set 31

5th Std Maths Digest Pdf Maharashtra Board Part 2

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 8 Multiples and Factors

• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 32
• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 33
• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 34
• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 35

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 9 Decimal Fractions

• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 36
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 37
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 38
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 39
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 40
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 41
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 42

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 10 Measuring Time

• Chapter 10 Measuring Time Problem Set 43
• Chapter 10 Measuring Time Problem Set 44
• Chapter 10 Measuring Time Problem Set 45

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 11 Problems on Measurement

• Chapter 11 Problems on Measurement Problem Set 46
• Chapter 11 Problems on Measurement Problem Set 47

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 12 Perimeter and Area

• Chapter 12 Perimeter and Area Problem Set 48
• Chapter 12 Perimeter and Area Problem Set 49
• Chapter 12 Perimeter and Area Problem Set 50

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 13 Three Dimensional Objects and Nets

• Chapter 13 Three Dimensional Objects and Nets Problem Set 51

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 14 Pictographs

• Chapter 14 Pictographs Problem Set 52

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 15 Patterns

• Chapter 15 Patterns Problem Set 53

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 16 Preparation for Algebra

• Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 54
• Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 55
• Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 56

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Maharashtra State Board Environmental Studies EVS Part 1 & Part 2 Standard 5th Solutions Digest Answers Pdf Download, 5th Std EVS 1, 2 Digest Pdf, Environmental Studies Part 1, 2 Standard 5th Question Answer.

Balbharati Maharashtra State Board 5th Std EVS Textbook Solutions Answers Digest Part 1 & 2

Environmental Studies Part 1 Standard 5th Digest

Maharashtra State Board Environmental Studies EVS Part 1 Standard 5th Digest Solutions Question Answer Pdf.

• Chapter 1 Our Earth and Our Solar System
• Chapter 2 Motions of the Earth
• Chapter 3 The Earth and its Living World
• Chapter 4 Environmental Balance
• Chapter 5 Family Values
• Chapter 6 Rules Are for Everyone
• Chapter 7 Let us Solve Our own Problems
• Chapter 8 Public Facilities and My School
• Chapter 9 Maps – Our Companions
• Chapter 10 Getting to Know India
• Chapter 11 Our Home and Environment
• Chapter 12 Food for All
• Chapter 13 Methods of Preserving Food
• Chapter 14 Transport
• Chapter 15 Communication and Mass Media
• Chapter 16 Water
• Chapter 17 Clothes – Our Necessity
• Chapter 18 The Environment and Us
• Chapter 19 Constituents of Food
• Chapter 20 Our Emotional World
• Chapter 21 Busy at Work – Our Internal Organs
• Chapter 22 Growth and Personality Development
• Chapter 23 Infectious Diseases and how to Prevent them
• Chapter 24 Substances, Objects and Energy
• Chapter 25 Community Health and Hygiene

Environmental Studies Part 2 Standard 5th Digest

Maharashtra State Board Environmental Studies EVS Part 2 Standard 5th Digest Solutions Question Answer Pdf.

• Chapter 1 What is History?
• Chapter 2 History and the Concept of ‘Time’
• Chapter 3 Life on Earth
• Chapter 4 Evolution
• Chapter 5 Evolution of Mankind
• Chapter 6 Stone Age: Stone Tools
• Chapter 7 From Shelters to Village-settlements
• Chapter 8 Beginning of Settled Life
• Chapter 9 Settled Life and Urban Civilization
• Chapter 10 Historic Period

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Maharashtra State Board 5th Std English Textbook Digest Answers Pdf Download, English Balbharati Workbook Std 5 Answers, 5th Standard English Question Answer.

Maharashtra State Board 5th Std English Balbharati Textbook Solutions Answers Digest

Balbharti English Textbook Std 5 Pdf Free Download Unit 1

• Chapter 1 What a Bird Thought
• Chapter 2 Daydreams
• Chapter 3 Be a Good Listener
• Chapter 4 Strawberries
• Chapter 5 The Twelve Months
• Chapter 6 Announcements
• Chapter 7 Major Dhyan Chand
• Chapter 8 Peer Profile

English Balbharati Workbook Std 5 Answers Unit 2

• Chapter 9 The Triantiwontigongolope
• Chapter 10 Three Sacks of Rice
• Chapter 11 Be a Good Speaker
• Chapter 12 Count your Garden
• Chapter 13 The Adventures of Gulliver
• Chapter 14 A Lesson for All
• Chapter 15 Bird Bath
• Chapter 16 Write your own Story

English Balbharati Std 5 Textbook Digest Unit 3

• Chapter 17 On the Water
• Chapter 18 Weeds in the Garden
• Chapter 19 Be a Good Host and Guest
• Chapter 20 Only One Mother
• Chapter 21 The Journey to the Great Oz
• Chapter 22 A Book Review
• Chapter 23 Write your own Poem
• Chapter 24 Senses Alert

English Balbharati Std 5 Answers Unit 4

• Chapter 25 The Man in the Moon
• Chapter 26 Water in the Well
• Chapter 27 The Legend of Marathon
• Chapter 28 All about Money
• Chapter 29 A Lark
• Chapter 30 Be a Netizen
• Chapter 31 Give your Mind a Workout!
• Chapter 32 Helen Keller
• Chapter 33 Rangoli

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Sulabhbharati 5th Class Marathi Textbook Solutions Answers Digest

Maharashtra State Board 5th Std Marathi Sulabhbharati Textbook Solutions

Maharashtra State Board 5th Standard Marathi Sulabhbharati Digest Pdf Download, 5th Standard Marathi Textbook Question Answer, Textbook Workbook Answers.

5th Standard Marathi Digest Pdf Download

• Chapter 1 नाच रे मोरा
• Chapter 2 हत्तीचे चातुर्य
• Chapter 3 खेळूया शब्दांशी
• Chapter 4 हि पिसे कोणाची ?
• Chapter 5 डराव डराव
• Chapter 6 ऐकुया खेळूया
• Chapter 7 खेळत खेळत वाचुया!
• Chapter 8 कोणापासून काय घ्यावे?
• Chapter 9 सिंह आणि बेडूक
• Chapter 10 बैलपोळा
• Chapter 11 इंधनबचत
• Chapter 12 बोलावे कसे?
• Chapter 13 अनुभव-१
• Chapter 14 चित्रसंदेश
• Chapter 15 नदीचे गाणे
• Chapter 16 मी नदी बोलते
• Chapter 17 आमची सहल
• Chapter 18 पैशांचे व्यवहार
• Chapter 19 अनुभव-२
• Chapter 20 गमतीदार पत्र
• Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ
• Chapter 22 वाचूया लिहूया
• Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला
• Chapter 24 ऐका पहा करा
• Chapter 25 मालतीची चतुराई
• Chapter 26 पतंग
• Chapter 27 महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे
• Chapter 28 फुलपाखरू आणि मधमाशी

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Hindi Digest Std 5 Maharashtra Board | 5th Std Hindi Digest Pdf

5th Standard Hindi Digest Pdf | Std 5 Hindi Digest Pdf

Hindi Digest Std 5 Maharashtra Board पहली इकाई

• Chapter 1 नंदनवन
• Chapter 2 बूँदें
• Chapter 3 योग्‍य चुनाव
• Chapter 4 कश्मीरा
• Chapter 5 पहचान हमारी – भाग (१)
• Chapter 6 पेटूराम
• Chapter 7 बधाई कार्ड
• Chapter 8 करो और जानो
• Chapter 9 नीम
• Chapter 10 गड़ा धन
• Chapter 11 मित्रता
• Chapter 12 बचत
• Chapter 13 पहचान हमारी – भाग (२)
• Chapter 14 मैं सड़क हूँ
• Chapter 15 व्यायाम
• Chapter 16 बोलो और जानो
• स्वयं सध्ययन
• पुनरावर्तन १
• पुनरावर्तन २

5th Std Hindi Digest Pdf दूसरी इकाई

• Chapter 1 गाँव और शहर
• Chapter 2 जीवन
• Chapter 3 भाई-भाई का प्रेम
• Chapter 4 बालिका दिवस
• Chapter 5 रोबोट
• Chapter 6 जुड़े हम
• Chapter 7 (अ) बोध, (ब) समान – विरुद्ध
• Chapter 8 बीज
• Chapter 9 मुझे पहचानो
• Chapter 10 मुझे जानो
• Chapter 11 वीरों को प्रणाम
• Chapter 12 सपूत
• Chapter 13 राष्ट्रीय त्योहार
• Chapter 14 (अ) हम अलग – रूप एक, (ब) धुक-धुक गाड़ी
• Chapter 15 ज्ञानी
• Chapter 16 बचाव
• Chapter 17 निरिक्षण
• Chapter 18 चलों-चलें
• स्वयं सध्ययन
• पुनरावर्तन ३
• पुनरावर्तन ४

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

DLF Pivot Calculator

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ

5th Standard Marathi Digest Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ Textbook Questions and Answers

1. ऐका. वाचा. म्हणा.

छोटेसे बहीणभाऊ,
उदयाला मोठाले होऊ.
उदयाच्या जगाला, उदयाच्या युगाला,
नवीन आकार देऊ.

ओसाड, उजाड जागा,
होतील सुंदर बागा,
शेतांना, मळ्यांना, फुलांना, फळांना,
नवीन बहार देऊ.

मोकळ्या आभाळी जाऊ,
मोकळ्या गळ्याने गाऊ,
निर्मळ मनाने, आनंदभराने,
आनंद देऊ अन् घेऊ.

प्रेमाने एकत्र राहू,
नवीन जीवन पाहू,
अनेक देशांचे, भाषांचे, वेशांचे,
अनेक एकच होऊ.

– वसंत बापट

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ Additional Important Questions and Answers

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाला कसे होणार आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाला मोठे होणार आहेत.

प्रश्न 2.
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगाला काय देणारआहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगाला नवीन आकार देणार आहेत.

प्रश्न 3.
कोणत्या जागा सुंदर बागा होणार आहेत?
उत्तर:
ओसाड व उजाड जागा सुंदर बागा होणार आहेत.

प्रश्न 4.
छोटेसे बहीणभाऊ नवीन बहार कोणाकोणाला देणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ नवीन बहार शेतांना, मळ्यांना, फुलांना, फळांना देणार आहेत.

प्रश्न 5.
छोटेसे बहीणभाऊ काय काय करणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ आभाळात जाऊन, मोकळ्या मनाने गाऊन, निर्मळ आनंद देणार आहेत.

प्रश्न 6.
छोटेसे बहीणभाऊ आनंद कसे देणार आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ निर्मळ मनाने आनंद देणार आहेत.

प्रश्न 7.
छोटेसे बहीणभाऊ आपले नवीन जीवन कसे पाहणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ आपले नवीन जीवन निर्मळ मनाने व आनंदभराने पाहणार आहेत.

प्रश्न 8.
छोटेसे बहीणभाऊ कसे राहणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ प्रेमाने एकत्र राहणार आहेत.

प्रश्न 9.
छोटेसे बहीणभाऊ या कवितेचे कवी कोण आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ या कवितेचे कवी ‘वसंत बापट’ आहेत.

खालील कवितेच्या ओळी पूर्ण करा.

प्रश्न 1.
छोटेसे ………………
उदयाला ……………
……………….. युगाला,
…………….. देऊ.
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ,
उदयाला मोठाले होऊ.
उदयाच्या जगाला, उदयाच्या युगाला,
नवीन आकार देऊ.

प्रश्न 2.
प्रेमाने ………………… ,
नवीन …………………,
………………, ………….. वेशांचे,
…………………………… होऊ.
उत्तरः
प्रेमाने एकत्र राहू,
नवीन जीवन पाहू,
अनेक देशांचे, भाषांचे, वेशांचे,
अनेक एकच होऊ.

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगात कोणती गोष्ट करणार आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगाला, युगाला नवीन आकार देणार आहेत. ओसाड व उजाड जागांच्या सुंदर बागा करणार आहेत; तसेच शेतांना, मळ्यांना, फुलांना, फळांना, नवीन बहार देणार आहेत.

प्रश्न 2.
छोटेस बहीणभाऊ या जगात कसे राहतील?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ मोकळ्या आभाळाच्या खाली मोकळ्या गळ्याने गातील, निर्मळ मनाने एकमेकांना, आनंद देतील. व आनंद घेतील. प्रेमाने एकत्र राहून नवीन जीवन जगतील. अनेक देशांचे भाषांचे, वेशांचे असले तरी एकच होऊन राहतील.

व्याकरण व भाषाभ्यास

प्रश्न 1.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. छोटेसे
2. भाऊ
3. बाग
4. गळा
5. प्रेम
6. मन
7. बहीण – भगिनी
8. जग
9. आभाळ
10. आनंद
11. जीवन
12. फूल
13. जागा
14. एकत्र
15. वेश
16. भाषा
17. निर्मळ

उत्तर:

1. लहानसे
2. बंधू
3. उदयान
4. कंठ
5. माया, ममता
6. अंत:करण
7. भगिनी
8. विश्व
9. आकाश
10. हर्ष
11. आयुष्य
12. पुष्प
13. ठिकाण
14. एकी
15. पोशाख
16. वाणी
17. स्वच्छ

प्रश्न 2.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. नवीन
2. सुंदर
3. प्रेम
4. एक
5. उजाड
6. छोटेसे
7. आनंद
8. देश
9. उदया
10. काल
11. मोकळा
12. जीवन
13. निर्मळ
14. घेणे

उत्तरः

1. जुने
2. कुरूप
3. द्वेष
4. अनेक
5. बागायती
6. मोठेसे
7. दुःख
8. विदेश
9. आज
10. परवा
11. बंद
12. मरण
13. मलीन
14. देणे

प्रश्न 3.
वचन बदला.

1. बाग
2. फूल
3. फळ
4. शेत
5. मळे
6. देश

उत्तर:

1. बागा
2. फुले
3. फळे
4. शेते
5. मळा
6. देश

प्रश्न 4.
लिंग बदला.

1. मुलगा
2. आई
3. भाऊ

उत्तर:

1. मुलगी
2. वडील
3. बहीण

प्रश्न 5.
जोडाक्षरे लिहा.

1. उ+ द् + या
2. नि + र + म + ळ
3. त + ऊ + म् + हा + ल + आ
4. व + आ + क् + य
5. ए + क + त् + र

उत्तर:

1. उदया
2. निर्मळ
3. तुम्हाला
4. वाक्य
5. एकत्र

छोटेसे बहीणभाऊ Summary in Marathi

पदयपरिचय:

‘छोटेसे बहीणभाऊ’ या कवितेतून कवी वसंत बापट यांनी एकता व समानता याचा संदेश दिला आहे. येणारा उदया हा मोकळ्या श्वासाचा, समृद्ध असा असेल, असा विश्वास कवी येथे व्यक्त करतात.

शब्दार्थ:

1. बहीण – भगिनी (sister)
2. भाऊ – बंधू (brother)
3. मोठाले – वयाने मोठे (elder)
4. आकार – स्वरूप (shape)
5. ओसाड – उजाड (barren)
6. बहार – ताजे, टवटवीत blossom
7. निर्मळ – पवित्र (pure)
8. एकत्र – एकोप्याने (together)
9. युग – फार मोठा कालखंड (long period of time)
10. एक होऊ – एकत्र होऊ (will be united)
11. वेश – पोशाख (costume)
12. जीवन – आयुष्य (life)
13. छोटेसे – लहानसे (little ones)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 24 ऐका पहा करा Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 24 ऐका पहा करा

5th Standard Marathi Digest Chapter 24 ऐका पहा करा Textbook Questions and Answers

उपक्रम:

1. हत्तीचा मुखवटा कसा तयार केला हे तुम्ही पाहिलेत. तुम्हीसुद्धा असा मुखवटा तयार करा. मुखवटा तयार करण्यासाठी काय काय केले ते क्रमाने वर्गात सांगा. तुम्ही मुखवटा कसा तयार केला ते मित्रांना सांगा.

2. कागदाच्या बशीपासून ‘जोकरचा मुखवटा’ तयार करण्याची कृती लिहा.

प्रश्न 1.
कागदाच्या बशीपासून ‘जोकरचा मुखवटा’ तयार करण्याची कृती लिहा.
1. जोकर

उत्तर:
साहित्य: मोठ्या आकाराची पेपर डिश, जाड सुई, जाड दोरा, काळे व लाल स्केचपेन कार्डपेपर इत्यादी.
कृची:
1. पांढऱ्या पेपरडिशच्या बाहेरच्या बाजूवर लाल व काळ्या स्केचपेनने विदूषकाचे नाक, डोळे, तोंड, कान रंगवावे.
2. विदूषकाच्या डोक्याच्या मापाची निमुळती उंच टोपी करून ती रंगवावी आणि विदूषकाच्या डोक्याला चिकटवावी.
3. पेपरडिशच्या दोन्ही बाजूंस छिद्रे पाडावीत. त्याला दोरा बांधावा. दोऱ्याची लांबी डोक्याला पुरेल व गाठ मारता येईल अशी असावी.
4. मुखवटा चेहऱ्यावर लावून डोक्याच्या मागे गाठ मारावी.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 24 ऐका पहा करा Additional Important Questions and Answers

पुढील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
पाठात कोणाचा मुखवटा तयार केला आहे?
उत्तर:
पाठात हत्तीचा मुखवटा तयार केला आहे.

प्रश्न 2.
हत्तीचा मुखवटा कशाचा बनवायचा आहे?
उत्तर:
चेहऱ्याच्या आकाराच्या कागदाच्या साध्या बशीचा हत्तीचा मुखवटा बनवायचा आहे.

प्रश्न 3.
स्टेपलरच्या मदतीने किती कान मुखवट्याला जोडायचे आहेत?
उत्तर:
स्टेपलरच्या मदतीने दोन कान मुखवट्याला जोडायचे आहेत.

प्रश्न 4.
लांब त्रिकोणी आकारात कापलेला जाड कागद काय म्हणून वापरायचा आहे?
उत्तर:
लांब त्रिकोणी आकारात कापलेला जाड कागद सोंड म्हणून वापरायचा आहे.

रंगीत कागदाचा बिल्ला तयार करण्याची कृती त्याच्या आकृतीसह लिहा.

प्रश्न 1.
रंगीत कागदाचा बिल्ला तयार करण्याची कृती त्याच्या आकृतीसह लिहा.
शिक्षक: मुलांनो, आज आपण रंगीत कागदाचा बिल्ला कसा करायचा ते शिकणार आहोत. हे तयार करण्यासाठी पुढील साहित्य व साधने हवे.
साहित्य :रंगीत कागद, ड्रॉइंग पेपर, डिंक, कात्री. कृती:

उत्तर:

1. 4 सें.मी. चे एक वर्तुळ ड्रॉइंगपेपर मधून कापून घ्यावे.
2. आकृतीत दाखवल्याप्रमाणे कापलेल्या वर्तुळात 3,2,1 से.मी. ची तीन वर्तुळे काढावीत.
3. 3 सें.मी. रूंदीच्या तीन वेगवेगळ्या रंगाच्या रंगीत कागदाच्या लांब पट्ट्या कापाव्यात.
4. आकृतीत दाखवल्याप्रमाणे ‘अ’ भागाला डिंक लावा व त्यावर रंगीत कागदाच्या पट्ट्या दुमडत चिकटवत जा. अशा रीतीने पूर्ण गोलाकार चिकटवा. ‘ब’ ‘क’ वर्तुळावर रंगीत कागदाच्या पट्ट्या चिकटवा.
5. मधोमध रंगीत कागदांचे लहान गोलाकार वर्तुळ चिकटवा.
6. तयार झालेल्या कृतीच्या मागील बाजूस खालील भागावर 3 से.मी. रूंदीची एक पट्टी सारख्या आकारात दुमडून चिकटवा.
7. अशा प्रकारे रंगीत कागदाचा बिल्ला तयार होईल.

प्रश्न 2.
रद्दीत जाणाऱ्या वर्तमान पत्राचा वापर करून दिलेले साहित्य व चित्रांच्या मदतीने कागदी पंखा तायर करण्याची कृती लिहा.
कागदी पंखा तयार करणे
साहित्य: वर्तमानपत्राचा कागद, आईस्क्रीमच्या काड्या किंवा बांबूच्या चपट्या काड्या, डिंक, हात पुसण्यासाठी कापड इत्यादी कृती:

उत्तर:

1. प्रथम आयताकृती कागद घेऊन त्याला सारख्या मापाच्या उलट-सुलट घड्या घालून घ्यावात. अशा प्रकारे त्याच मापाच्या आणखी एका कागदाला घड्या घालाव्यात.
2. घड्या पूर्ण झाल्यावर त्याला मधोमध दुमडावे.
3. आतील बाजूच्या पट्ट्यांवर खळ लावून ते एकमेकांना चिकटवावे. असे दोन्ही घडीचे कागद एकमेकांना चिकटवावेत.
4. बाहेरच्या बाजूच्या पट्ट्यांना डिंकाच्या साहाय्याने आईस्क्रीमच्या किंवा बांबूच्या काड्या चिकटवाव्यात.
5. पूर्ण वाळल्यानंतर काड्यांच्या सहाय्याने उघड-बंद करून पाहावे.

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला

5th Standard Marathi Digest Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला Textbook Questions and Answers

1. कोण ते लिहा.

प्रश्न 1.
कोण ते लिहा.
(अ) पाचवीत शिकणारी
(आ) कपड्यांच्या घड्या करणारा
(इ) आईजवळ पैसे देणारे
(ई) पैसे परत करणारे
(उ) पैसे मोजून घेणारी
(ऊ) दामूकाकांना बक्षीस देऊ करणारे
उत्तर:
(अ) शिवानी
(आ) भाऊ (शिवराज)
(इ) बाबा
(ई) दामूकाका
(उ) आई
(ऊ) बाबा

2. कोण, कोणास म्हणाले ते लिहा.

प्रश्न (अ)
“त्याला टेबलावर ठेवलेले कपडे पिशवीतच भरून दे.’
उत्तरः
असे, आई शिवानीला म्हणाली.

प्रश्न (आ)
“काय रे बाबा? कपडे आणलेस का?”
उत्तर:
असे, आई दामूकाकांना म्हणाली.

प्रश्न (इ)
“तुझा प्रामाणिकपणा मला आवडला.”
उत्तरः
असे, बाबा दामूकाकांना म्हणाले.

प्रश्न (ई)
“आम्ही गरीब आहोत; पण कष्टानंच कमवून खातो.”
उत्तरः
असे, दामूकाका बाबांना म्हणाले.

3. ‘प्रामाणिकपणा’ यासारखे आणखी शब्द लिहा.

प्रश्न 1.
‘प्रामाणिकपणा’ यासारखे आणखी शब्द लिहा.
उत्तर:

1. शहाणपणा
2. मूर्खपणा
3. वेडेपणा
4. चांगुलपणा
5. आगाऊपणा
6. शिष्टपणा

4. गोलातील शब्द लावून नवीन शब्द लिहा.

प्रश्न 1.
गोलातील शब्द लावून नवीन शब्द लिहा.

उत्तरः

1. इस्त्रीवाले
2. रिक्षावाले
3. भाजीवाले
4. फळवाले
5. झाडूवाले

5. खालील शब्द वाचा व असेच लिहा.

प्रश्न 1.
खालील शब्द वाचा व असेच लिहा.
स्वयंपाकघर, इस्त्रीवाला, कावरीबावरी, प्रामाणिक, संध्याकाळ.

6. वाक्ये वाचा. क्रिया कोणती ते लिहा. क्रिया करणारी व्यक्ती कोण ते ओळखा. योग्य रकान्यात ‘✓’ अशी खूण करा.

प्रश्न 1.
वाक्ये वाचा. क्रिया कोणती ते लिहा. क्रिया करणारी व्यक्ती कोण ते ओळखा. योग्य रकान्यात ‘✓’ अशी खूण करा.

उत्तरः

7. खालील वाक्यातील अधोरेखित नामांचे लिंग ओळखा.

प्रश्न 1.
खालील वाक्यातील अधोरेखित नामांचे लिंग ओळखा.
उत्तर:

8. रिकाम्या जागी योग्य नाम लिहा. वाक्यातील क्रियापद ओळखा.

प्रश्न 1.
रिकाम्या जागी योग्य नाम लिहा. वाक्यातील क्रियापद ओळखा.
उत्तरः

वाक्ये	नाम	क्रियापद
1. ………………. गवत खातो.	हत्ती	खातो
2. ……………….. गवत खाते.	हत्ती	खाते
3. …………………. पत्र लिहिते.	मिनल	लिहिते
4. ते ………………. सुंदर आहे.	देऊळ	आहे
5. ……………… पुस्तक वाचतो.	मुलगा	वाचतो
6. ते ……….. मोठे आहे.	घर	आहे

9. रिकाम्या जागी योग्य क्रियापद लिहा.

प्रश्न 1.
रिकाम्या जागी योग्य क्रियापद लिहा.
(अ) सुधीर गोष्ट ………………..
(आ) ते झाड उंच ……………….
(इ) रोझी गाणे …………………..
(ई) ती वेल हिरवीगार ………………
उत्तरः
(अ) ऐकतो
(आ) आहे
(इ) गाते
(ई) आहे

10. चौकटीत काही अक्षरे दिली आहेत. त्यापासून अर्थपूर्ण शब्द बनवा. त्या शब्दांची कार्डे तयार करा.

प्रश्न 1.
चौकटीत काही अक्षरे दिली आहेत. त्यापासून अर्थपूर्ण शब्द बनवा. त्या शब्दांची कार्डे तयार करा.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला Additional Important Questions and Answers

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
शिवानीच्या घरात कोणकोण राहत होते?
उत्तरः
शिवानीच्या घरात आई, बाबा, भाऊ शिवराज आणि शिवानी हे सर्व राहत होते.

प्रश्न 2.
घरची सगळी कामे कोण करते?
उत्तरः
घरची सगळी कामे आई करते.

प्रश्न 3.
कपडे वाळल्यानंतर भाऊने काय केले?
उत्तर:
कपडे वाळल्यानंतर भाऊने त्यांच्या घड्या करून टेबलावर ठेवले.

प्रश्न 4.
बाबांनी आईला पैसे दिल्यावर तिने काय केले?
उत्तर:
बाबांनी आईला पैसे दिल्यावर तिने पैसे टेबलावर घड्या घातलेल्या कपड्यांत ठेवले.

प्रश्न 5.
आई कावरीबावरी का झाली?
उत्तर:
बाबांनी दिलेले पैसे न सापडल्यामुळे आई कावरीबावरी झाली.

प्रश्न 6.
इस्त्रीवाल्याला पैसे कुठे सापडले?
उत्तरः
इस्त्रीवाल्याला पैसे कपड्यांच्या घड्यांमध्ये सापडले.

प्रश्न 7.
बाबा बक्षीस म्हणून 100 रूपये देऊ लागल्यावर दामूकाका काय म्हणाले?
उत्तर:
“आम्ही गरीब आहोत; पण कष्टानंच कमवून खातो’.

एका शब्दात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
एका शब्दात उत्तरे लिहा.

1. शिवानी कोणत्या इयत्तेत शिकत होती?
2. बाबा बाहेरून किती वाजता आले?
3. शिवानीचा भाऊ कुठे गेला होता?
4. इस्त्रीवाल्या काकांचे नाव काय होते?
5. सवयीप्रमाणे आई पैसे कुठे शोधू लागली?
6. बाबा बक्षीस म्हणून दामूकाकाला किती पैसे देऊ लागले?

उत्तरः

1. पाचव्या
2. पाच
3. खेळायला
4. दामू
5. कपाटात
6. शंभर रुपये

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
इस्त्रीवाल्या दामूकाकांचा प्रामाणिकपणा कोणत्या गोष्टीवरून दिसून येतो?
उत्तरः
शिवानीच्या बाबांनी ठेवायला दिलेले पैसे आईकडून चुकून इस्त्रीच्या घड्यांमध्येच राहिले. हे कपडे दामूकाका इस्त्रीवाल्याने जेव्हा इस्त्री करण्यासाठी घेतले, तेव्हा कपड्यांच्या घड्यांमध्ये त्यांना हे पैसे सापडले. इस्त्रीचे कपडे परत करताना सापडलेले पैसेही त्यांनी परत केले. इस्त्रीवाल्या दामूकाकांचा प्रामाणिकपणा या गोष्टीवरून दिसून येतो.

प्रश्न 2.
आईने कोणती चूक केली?
उत्तरः
बाबांनी आईजवळ पैसे दिले व तिला ते ठेवायला सांगितले. आईने कामाच्या गडबडीत ते पैसे टेबलावर घड्या घातलेल्या कपड्यांत ठेवले व ती कामात व्यग्र झाली. दोन दिवसांनंतर बाबांनी जेव्हा पैसे मागितले तेव्हा ते सापडले नाहीत. आईने पैसे योग्य ठिकाणी म्हणजेच कपाटात ठेवले नाहीत ही चूक केली.

कोण, कोणास म्हणाले ते लिहा.

प्रश्न 1.
“पैसे मोजून घ्या आणि हे कपडेही घ्या.”
उत्तर:
असे, दामूकाका आईला म्हणाले.

प्रश्न 2.
“पैसे बरोबर आहेत’.
उत्तर:
असे, बाबा दामूकाकांना म्हणाले.

प्रश्न 3.
“पैसे गेले कुठे?”
उत्तर:
असे, आईने स्वत:लाच विचारले.

व्याकरण व भाषाभ्यास:

प्रश्न 1.
खाली काही वाक्प्रचार दिले आहेत, त्यांचे अर्थ कंसात दिले आहेत. कंसातील योग्य अर्थ वाक्प्रचाराच्या बाजूला लिहा. (कामात मग्न होणे, गाढ विचार करणे, तपासून बघणे, रागावणे, मेहनत करणे, प्रशंसा करणे.
उत्तर:
वैतागणे – रागावणे, कामात गढून जाणे – कामात मग्न होणे, शोधाशोध करणे – तपासून बघणे, कौतुक करणे – प्रशंसा करणे, विचारात पडणे – गाढ विचार करणे, कष्ट करणे – मेहनत करणे

प्रश्न 2.
वाक्ये वाचा. क्रिया कोणती ते लिहा. क्रिया करणारी व्यक्ती कोण ते ओळखा. योग्य रकान्यात ‘✓’ अशी खूण करा.
उत्तरः

प्रश्न 3.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. कुटुंब
2. घड्या
3. अभ्यास
4. पिशवी
5. कपडे
6. बक्षीस
7. मदत

उत्तरः

1. परिवार
2. दुमड
3. अध्ययन
4. थैली
5. वस्त्र
6. पुरस्कार
7. साहाय्य

प्रश्न 4.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. छोटे
2. काम
3. घाई
4. दे
5. संध्याकाळ
6. गरीब

उत्तर:

1. मोठे
2. कार्य
3. विलंब
4. घे
5. सकाळ
6. श्रीमंत

प्रश्न 5.
वचन बदला.

1. काम
2. कपडे
3. टेबल
4. कपाट
5. खिसा
6. पैसा
7. घडी
8. बक्षीस

उत्तर:

1. कामे
2. कपडा
3. टेबले
4. कपाटे
5. खिसे
6. पैसे
7. घड्या
8. बक्षीसे

प्रश्न 6.
लिंग बदला.

1. आई
2. भाऊ
3. काका
4. दादा

उत्तर:

1. बाबा
2. बहीण
3. काकू/काकी
4. वहिनी

प्रामाणिक इस्त्रीवाला Summary in Marathi

पदयपरिचय:

या पाठात एका प्रामाणिक इस्त्रीवाल्याचे वर्णन आले आहे. इस्त्रीच्या कपड्यांबरोबर नकळत आलेले पैसे इस्त्रीवाला प्रामाणिकपणे परत करतो आणि कौतुकास पात्र ठरतो, अशी ही कथा आहे.

शब्दार्थ:

1. कुटुंब – परिवार (family)
2. घडी – दुमड (a fold)
3. सवय – एखादी गोष्ट नेहमी करण्याचे वळण (a habit)
4. वाळत घालणे – सुकवणे – (To dry the clothes)
5. वैतागणे – त्रासणे (To get disgusted)
6. कावरीबावरी – बेचैन (restlessness)
7. प्रामाणिकपणा – सचोटी (honesty)
8. बक्षीस – इनाम (a reward)
9. गरीब – दरिद्री – poor
10. कष्ट – मेहनत (hardwork)
11. आकृती – प्रतिमा, चित्र (image)
12. कौतुक – प्रशंसा (admiration)