Category: Class 5

Maharashtra State Board Environmental Studies EVS Part 1 & Part 2 Standard 5th Solutions Digest Answers Pdf Download, 5th Std EVS 1, 2 Digest Pdf, Environmental Studies Part 1, 2 Standard 5th Question Answer.

Balbharati Maharashtra State Board 5th Std EVS Textbook Solutions Answers Digest Part 1 & 2

Environmental Studies Part 1 Standard 5th Digest

Maharashtra State Board Environmental Studies EVS Part 1 Standard 5th Digest Solutions Question Answer Pdf.

• Chapter 1 Our Earth and Our Solar System
• Chapter 2 Motions of the Earth
• Chapter 3 The Earth and its Living World
• Chapter 4 Environmental Balance
• Chapter 5 Family Values
• Chapter 6 Rules Are for Everyone
• Chapter 7 Let us Solve Our own Problems
• Chapter 8 Public Facilities and My School
• Chapter 9 Maps – Our Companions
• Chapter 10 Getting to Know India
• Chapter 11 Our Home and Environment
• Chapter 12 Food for All
• Chapter 13 Methods of Preserving Food
• Chapter 14 Transport
• Chapter 15 Communication and Mass Media
• Chapter 16 Water
• Chapter 17 Clothes – Our Necessity
• Chapter 18 The Environment and Us
• Chapter 19 Constituents of Food
• Chapter 20 Our Emotional World
• Chapter 21 Busy at Work – Our Internal Organs
• Chapter 22 Growth and Personality Development
• Chapter 23 Infectious Diseases and how to Prevent them
• Chapter 24 Substances, Objects and Energy
• Chapter 25 Community Health and Hygiene

Environmental Studies Part 2 Standard 5th Digest

Maharashtra State Board Environmental Studies EVS Part 2 Standard 5th Digest Solutions Question Answer Pdf.

• Chapter 1 What is History?
• Chapter 2 History and the Concept of ‘Time’
• Chapter 3 Life on Earth
• Chapter 4 Evolution
• Chapter 5 Evolution of Mankind
• Chapter 6 Stone Age: Stone Tools
• Chapter 7 From Shelters to Village-settlements
• Chapter 8 Beginning of Settled Life
• Chapter 9 Settled Life and Urban Civilization
• Chapter 10 Historic Period

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Expert Teachers have created Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions. You can also Download the Maharashtra Board 5th Std Maths Digest Pdf Free Download to help you to revise the complete Syllabus and score more marks in your examinations.

Balbharati Maharashtra State Board 5th Std Maths Textbook Solutions Answers Digest Part 1 & 2

Class 5 Maths Solution Maharashtra Board Part 1

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 1 Roman Numerals

• Chapter 1 Roman Numerals Problem Set 1

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 2 Number Work

• Chapter 2 Number Work Problem Set 2
• Chapter 2 Number Work Problem Set 3
• Chapter 2 Number Work Problem Set 4
• Chapter 2 Number Work Problem Set 5
• Chapter 2 Number Work Problem Set 6

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 3 Addition and Subtraction

• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 7
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 8
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 9
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 10
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 11
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 12
• Chapter 3 Addition and Subtraction Problem Set 13

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 4 Multiplication and Division

• Chapter 4 Multiplication and Division Problem Set 14
• Chapter 4 Multiplication and Division Problem Set 15
• Chapter 4 Multiplication and Division Problem Set 16

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 5 Fractions

• Chapter 5 Fractions Problem Set 17
• Chapter 5 Fractions Problem Set 18
• Chapter 5 Fractions Problem Set 19
• Chapter 5 Fractions Problem Set 20
• Chapter 5 Fractions Problem Set 21
• Chapter 5 Fractions Problem Set 22
• Chapter 5 Fractions Problem Set 23

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 6 Angles

• Chapter 6 Angles Problem Set 24
• Chapter 6 Angles Problem Set 25
• Chapter 6 Angles Problem Set 26
• Chapter 6 Angles Problem Set 27

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 7 Circles

• Chapter 7 Circles Problem Set 28
• Chapter 7 Circles Problem Set 29
• Chapter 7 Circles Problem Set 30
• Chapter 7 Circles Problem Set 31

5th Std Maths Digest Pdf Maharashtra Board Part 2

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 8 Multiples and Factors

• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 32
• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 33
• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 34
• Chapter 8 Multiples and Factors Problem Set 35

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 9 Decimal Fractions

• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 36
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 37
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 38
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 39
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 40
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 41
• Chapter 9 Decimal Fractions Problem Set 42

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 10 Measuring Time

• Chapter 10 Measuring Time Problem Set 43
• Chapter 10 Measuring Time Problem Set 44
• Chapter 10 Measuring Time Problem Set 45

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 11 Problems on Measurement

• Chapter 11 Problems on Measurement Problem Set 46
• Chapter 11 Problems on Measurement Problem Set 47

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 12 Perimeter and Area

• Chapter 12 Perimeter and Area Problem Set 48
• Chapter 12 Perimeter and Area Problem Set 49
• Chapter 12 Perimeter and Area Problem Set 50

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 13 Three Dimensional Objects and Nets

• Chapter 13 Three Dimensional Objects and Nets Problem Set 51

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 14 Pictographs

• Chapter 14 Pictographs Problem Set 52

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 15 Patterns

• Chapter 15 Patterns Problem Set 53

Maharashtra Board Class 5 Maths Chapter 16 Preparation for Algebra

• Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 54
• Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 55
• Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 56

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Maharashtra State Board 5th Std English Textbook Digest Answers Pdf Download, English Balbharati Workbook Std 5 Answers, 5th Standard English Question Answer.

Maharashtra State Board 5th Std English Balbharati Textbook Solutions Answers Digest

Balbharti English Textbook Std 5 Pdf Free Download Unit 1

• Chapter 1 What a Bird Thought
• Chapter 2 Daydreams
• Chapter 3 Be a Good Listener
• Chapter 4 Strawberries
• Chapter 5 The Twelve Months
• Chapter 6 Announcements
• Chapter 7 Major Dhyan Chand
• Chapter 8 Peer Profile

English Balbharati Workbook Std 5 Answers Unit 2

• Chapter 9 The Triantiwontigongolope
• Chapter 10 Three Sacks of Rice
• Chapter 11 Be a Good Speaker
• Chapter 12 Count your Garden
• Chapter 13 The Adventures of Gulliver
• Chapter 14 A Lesson for All
• Chapter 15 Bird Bath
• Chapter 16 Write your own Story

English Balbharati Std 5 Textbook Digest Unit 3

• Chapter 17 On the Water
• Chapter 18 Weeds in the Garden
• Chapter 19 Be a Good Host and Guest
• Chapter 20 Only One Mother
• Chapter 21 The Journey to the Great Oz
• Chapter 22 A Book Review
• Chapter 23 Write your own Poem
• Chapter 24 Senses Alert

English Balbharati Std 5 Answers Unit 4

• Chapter 25 The Man in the Moon
• Chapter 26 Water in the Well
• Chapter 27 The Legend of Marathon
• Chapter 28 All about Money
• Chapter 29 A Lark
• Chapter 30 Be a Netizen
• Chapter 31 Give your Mind a Workout!
• Chapter 32 Helen Keller
• Chapter 33 Rangoli

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Hindi Digest Std 5 Maharashtra Board | 5th Std Hindi Digest Pdf

5th Standard Hindi Digest Pdf | Std 5 Hindi Digest Pdf

Hindi Digest Std 5 Maharashtra Board पहली इकाई

• Chapter 1 नंदनवन
• Chapter 2 बूँदें
• Chapter 3 योग्‍य चुनाव
• Chapter 4 कश्मीरा
• Chapter 5 पहचान हमारी – भाग (१)
• Chapter 6 पेटूराम
• Chapter 7 बधाई कार्ड
• Chapter 8 करो और जानो
• Chapter 9 नीम
• Chapter 10 गड़ा धन
• Chapter 11 मित्रता
• Chapter 12 बचत
• Chapter 13 पहचान हमारी – भाग (२)
• Chapter 14 मैं सड़क हूँ
• Chapter 15 व्यायाम
• Chapter 16 बोलो और जानो
• स्वयं सध्ययन
• पुनरावर्तन १
• पुनरावर्तन २

5th Std Hindi Digest Pdf दूसरी इकाई

• Chapter 1 गाँव और शहर
• Chapter 2 जीवन
• Chapter 3 भाई-भाई का प्रेम
• Chapter 4 बालिका दिवस
• Chapter 5 रोबोट
• Chapter 6 जुड़े हम
• Chapter 7 (अ) बोध, (ब) समान – विरुद्ध
• Chapter 8 बीज
• Chapter 9 मुझे पहचानो
• Chapter 10 मुझे जानो
• Chapter 11 वीरों को प्रणाम
• Chapter 12 सपूत
• Chapter 13 राष्ट्रीय त्योहार
• Chapter 14 (अ) हम अलग – रूप एक, (ब) धुक-धुक गाड़ी
• Chapter 15 ज्ञानी
• Chapter 16 बचाव
• Chapter 17 निरिक्षण
• Chapter 18 चलों-चलें
• स्वयं सध्ययन
• पुनरावर्तन ३
• पुनरावर्तन ४

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Sulabhbharati 5th Class Marathi Textbook Solutions Answers Digest

Maharashtra State Board 5th Std Marathi Sulabhbharati Textbook Solutions

Maharashtra State Board 5th Standard Marathi Sulabhbharati Digest Pdf Download, 5th Standard Marathi Textbook Question Answer, Textbook Workbook Answers.

5th Standard Marathi Digest Pdf Download

• Chapter 1 नाच रे मोरा
• Chapter 2 हत्तीचे चातुर्य
• Chapter 3 खेळूया शब्दांशी
• Chapter 4 हि पिसे कोणाची ?
• Chapter 5 डराव डराव
• Chapter 6 ऐकुया खेळूया
• Chapter 7 खेळत खेळत वाचुया!
• Chapter 8 कोणापासून काय घ्यावे?
• Chapter 9 सिंह आणि बेडूक
• Chapter 10 बैलपोळा
• Chapter 11 इंधनबचत
• Chapter 12 बोलावे कसे?
• Chapter 13 अनुभव-१
• Chapter 14 चित्रसंदेश
• Chapter 15 नदीचे गाणे
• Chapter 16 मी नदी बोलते
• Chapter 17 आमची सहल
• Chapter 18 पैशांचे व्यवहार
• Chapter 19 अनुभव-२
• Chapter 20 गमतीदार पत्र
• Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ
• Chapter 22 वाचूया लिहूया
• Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला
• Chapter 24 ऐका पहा करा
• Chapter 25 मालतीची चतुराई
• Chapter 26 पतंग
• Chapter 27 महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे
• Chapter 28 फुलपाखरू आणि मधमाशी

Maharashtra State Board Class 5 Textbook Solutions

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ

5th Standard Marathi Digest Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ Textbook Questions and Answers

1. ऐका. वाचा. म्हणा.

छोटेसे बहीणभाऊ,
उदयाला मोठाले होऊ.
उदयाच्या जगाला, उदयाच्या युगाला,
नवीन आकार देऊ.

ओसाड, उजाड जागा,
होतील सुंदर बागा,
शेतांना, मळ्यांना, फुलांना, फळांना,
नवीन बहार देऊ.

मोकळ्या आभाळी जाऊ,
मोकळ्या गळ्याने गाऊ,
निर्मळ मनाने, आनंदभराने,
आनंद देऊ अन् घेऊ.

प्रेमाने एकत्र राहू,
नवीन जीवन पाहू,
अनेक देशांचे, भाषांचे, वेशांचे,
अनेक एकच होऊ.

– वसंत बापट

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 21 छोटेसे बहीणभाऊ Additional Important Questions and Answers

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाला कसे होणार आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाला मोठे होणार आहेत.

प्रश्न 2.
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगाला काय देणारआहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगाला नवीन आकार देणार आहेत.

प्रश्न 3.
कोणत्या जागा सुंदर बागा होणार आहेत?
उत्तर:
ओसाड व उजाड जागा सुंदर बागा होणार आहेत.

प्रश्न 4.
छोटेसे बहीणभाऊ नवीन बहार कोणाकोणाला देणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ नवीन बहार शेतांना, मळ्यांना, फुलांना, फळांना देणार आहेत.

प्रश्न 5.
छोटेसे बहीणभाऊ काय काय करणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ आभाळात जाऊन, मोकळ्या मनाने गाऊन, निर्मळ आनंद देणार आहेत.

प्रश्न 6.
छोटेसे बहीणभाऊ आनंद कसे देणार आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ निर्मळ मनाने आनंद देणार आहेत.

प्रश्न 7.
छोटेसे बहीणभाऊ आपले नवीन जीवन कसे पाहणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ आपले नवीन जीवन निर्मळ मनाने व आनंदभराने पाहणार आहेत.

प्रश्न 8.
छोटेसे बहीणभाऊ कसे राहणार आहेत?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ प्रेमाने एकत्र राहणार आहेत.

प्रश्न 9.
छोटेसे बहीणभाऊ या कवितेचे कवी कोण आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ या कवितेचे कवी ‘वसंत बापट’ आहेत.

खालील कवितेच्या ओळी पूर्ण करा.

प्रश्न 1.
छोटेसे ………………
उदयाला ……………
……………….. युगाला,
…………….. देऊ.
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ,
उदयाला मोठाले होऊ.
उदयाच्या जगाला, उदयाच्या युगाला,
नवीन आकार देऊ.

प्रश्न 2.
प्रेमाने ………………… ,
नवीन …………………,
………………, ………….. वेशांचे,
…………………………… होऊ.
उत्तरः
प्रेमाने एकत्र राहू,
नवीन जीवन पाहू,
अनेक देशांचे, भाषांचे, वेशांचे,
अनेक एकच होऊ.

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगात कोणती गोष्ट करणार आहेत?
उत्तरः
छोटेसे बहीणभाऊ उदयाच्या जगाला, युगाला नवीन आकार देणार आहेत. ओसाड व उजाड जागांच्या सुंदर बागा करणार आहेत; तसेच शेतांना, मळ्यांना, फुलांना, फळांना, नवीन बहार देणार आहेत.

प्रश्न 2.
छोटेस बहीणभाऊ या जगात कसे राहतील?
उत्तर:
छोटेसे बहीणभाऊ मोकळ्या आभाळाच्या खाली मोकळ्या गळ्याने गातील, निर्मळ मनाने एकमेकांना, आनंद देतील. व आनंद घेतील. प्रेमाने एकत्र राहून नवीन जीवन जगतील. अनेक देशांचे भाषांचे, वेशांचे असले तरी एकच होऊन राहतील.

व्याकरण व भाषाभ्यास

प्रश्न 1.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. छोटेसे
2. भाऊ
3. बाग
4. गळा
5. प्रेम
6. मन
7. बहीण – भगिनी
8. जग
9. आभाळ
10. आनंद
11. जीवन
12. फूल
13. जागा
14. एकत्र
15. वेश
16. भाषा
17. निर्मळ

उत्तर:

1. लहानसे
2. बंधू
3. उदयान
4. कंठ
5. माया, ममता
6. अंत:करण
7. भगिनी
8. विश्व
9. आकाश
10. हर्ष
11. आयुष्य
12. पुष्प
13. ठिकाण
14. एकी
15. पोशाख
16. वाणी
17. स्वच्छ

प्रश्न 2.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. नवीन
2. सुंदर
3. प्रेम
4. एक
5. उजाड
6. छोटेसे
7. आनंद
8. देश
9. उदया
10. काल
11. मोकळा
12. जीवन
13. निर्मळ
14. घेणे

उत्तरः

1. जुने
2. कुरूप
3. द्वेष
4. अनेक
5. बागायती
6. मोठेसे
7. दुःख
8. विदेश
9. आज
10. परवा
11. बंद
12. मरण
13. मलीन
14. देणे

प्रश्न 3.
वचन बदला.

1. बाग
2. फूल
3. फळ
4. शेत
5. मळे
6. देश

उत्तर:

1. बागा
2. फुले
3. फळे
4. शेते
5. मळा
6. देश

प्रश्न 4.
लिंग बदला.

1. मुलगा
2. आई
3. भाऊ

उत्तर:

1. मुलगी
2. वडील
3. बहीण

प्रश्न 5.
जोडाक्षरे लिहा.

1. उ+ द् + या
2. नि + र + म + ळ
3. त + ऊ + म् + हा + ल + आ
4. व + आ + क् + य
5. ए + क + त् + र

उत्तर:

1. उदया
2. निर्मळ
3. तुम्हाला
4. वाक्य
5. एकत्र

छोटेसे बहीणभाऊ Summary in Marathi

पदयपरिचय:

‘छोटेसे बहीणभाऊ’ या कवितेतून कवी वसंत बापट यांनी एकता व समानता याचा संदेश दिला आहे. येणारा उदया हा मोकळ्या श्वासाचा, समृद्ध असा असेल, असा विश्वास कवी येथे व्यक्त करतात.

शब्दार्थ:

1. बहीण – भगिनी (sister)
2. भाऊ – बंधू (brother)
3. मोठाले – वयाने मोठे (elder)
4. आकार – स्वरूप (shape)
5. ओसाड – उजाड (barren)
6. बहार – ताजे, टवटवीत blossom
7. निर्मळ – पवित्र (pure)
8. एकत्र – एकोप्याने (together)
9. युग – फार मोठा कालखंड (long period of time)
10. एक होऊ – एकत्र होऊ (will be united)
11. वेश – पोशाख (costume)
12. जीवन – आयुष्य (life)
13. छोटेसे – लहानसे (little ones)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 25 मालतीची चतुराई Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 25 मालतीची चतुराई

5th Standard Marathi Digest Chapter 25 मालतीची चतुराई Textbook Questions and Answers

1. खालील प्रशनांची उत्तरे लिहा.

प्रश्न (अ)
मालतीला कोणत्या गोष्टीचे नवल वाटले?
उत्तरः
शेतावरून घरी आल्यावर मलण्णाने बैलांना घरी आणून गोठ्यात बांधले. त्यांना चारा, पाणी दिले. अतिश्रमाने थकून मलण्णा लवकर झोपला. सकाळी लवकर उठला. बाहेर जाताच त्याला गोठ्यात एकच बैल दिसला. दुसरा बैल कुठे गेला? मलण्णाने घाबरून मालतीला विचारले. मालतीला बैल नाहीसा झाल्याचे कळले, तेव्हा तिला या गोष्टीचे नवल वाटले.

प्रश्न (आ)
मलण्णा, डोक्याला हात लावून का बसला?
उत्तरः
मलण्णा व मालती एक गरीब शेतकरी जोडपे होते. या जोडप्याचा, गोठ्यात बांधलेल्या दोन बैलांपैकी एक बैल नाहीसा झाला होता. त्यांनी गावभर त्या बैलाचा शोध घेतला; पण त्यांना बैल मिळाला नाही. मलण्णा तर खूपच निराश झाला. काय करायचे? एकाच बैलावर शेती कशी करायची? या विचाराने मलण्णा डोक्याला हात लावून बसला.

प्रश्न (इ)
बैल चोरणारा माणूस मनातून का घाबरला?
उत्तर:
बैल चोरी झाला म्हणून मालती व मलण्णा दोघांनीही तालुक्याला जाऊन गुरांच्या बाजारातून बैल खरेदी करण्याचे ठरवले. गुरांच्या बाजारात फिरता फिरता मालतीला त्यांचा हरवलेला बैल दिसला; दोघेही बैलाजवळ आले. आपला बैल म्हणून मालतीने त्याला आंजारले, गोंजारले. “या माणसाने आमचा बैल चोरला,” असे म्हणत तिने आरडाओरडा करायला सुरुवात केली. आपली चोरी आता उघडी पडेल या विचाराने बैल चोरणारा माणूस मनातून घाबरला.

प्रश्न (ई)
मालतीने युक्ती करायचे का ठरवले?
उत्तरः
मालतीने आरडाओरडा करायला सुरुवात केली तेव्हा चोरानेही कांगावा केला की, मी तुमचा बैल कशाला घेऊ? मी या बैलाला लहानाचा मोठा केलाय. हा माझाच बैल आहे. मालतीच्या लक्षात आले की, चोर सहजासहजी आपल्याला बैल देण्यास तयार होणार नाही. म्हणून तिने बैल मिळवण्यासाठी युक्ती करायचे ठरवले.

प्रश्न (उ)
मालतीने कोणती युक्ती केली?
उत्तर:
गुरांच्या बाजारात मालती-मलण्णाला त्यांचा चोरलेला बैल दिसला. चोराला सांगूनही तो चोरीची कबुली दयायला तयार होईना, तेव्हा मालतीने झटकन बैलाच्या डोक्यावर हात ठेवला व त्याला प्रश्न विचारला, “सांग बरं, याचा कोणता डोळा अधूआहे, डावा की उजवा?” चोर म्हणाला, “माझ्या बैलाचा डावा डोळा अधूआहे.” यावर मालतीने ते तपासून घेऊ, असे चोराला म्हटले आणि चोर त्यात अडकला. कारण मालतीच्या बैलाचे दोन्ही डोळे चांगले होते. चोर पकडण्यासाठी मालतीने ही युक्ती केली.

प्रश्न (ऊ)
चोराची भंबेरी का उडाली?
उत्तर:
मालतीची युक्ती कामी आली आणि चोराची लबाडी उघड झाली. चोराने खोटेपणाने सांगितले की, “माझ्या बैलाचा डावा डोळा अधू आहे.” पण प्रत्यक्षात मात्र मालतीच्या बैलांचे दोन्ही डोळे चांगले होते. अशाप्रकारे लोकांसमोर चोराची लबाडी उघडकीस आल्यामुळे चोराची भंबेरी उडाली.

2. रिकाम्या जागा भरा.

प्रश्न 1.
रिकाम्या जागा भरा.
(अ) मालती ………….. बाहेर आली.
(आ) एका बैलावर ……….. कशी करायची?
(इ) तेवढ्यात मालतीला त्यांचा ……………… बैल दिसला.
(उ) बैलाभोवती लोकांची ………………….. जमली.
(ऊ) सगळ्यांनी मालतीच्या …………. कौतुक केले.
उत्तर:
(अ) झटकन
(आ) नांगरणी
(इ) हरवलेला
(उ) गर्दी
(ऊ) चतुराईचे

3. पटकन, झटकन यासारखे आणखी शब्द लिहा.

प्रश्न 1.
पटकन, झटकन यासारखे आणखी शब्द लिहा.
उत्तर:

1. खटकन
2. चटकन
3. गटकन
4. मटकन
5. सटकन

4. आरडाओरडा, सहजासहजी, भाजीभाकरी हे जोडशब्द आलेली पाठातील वाक्ये लिहा.

प्रश्न 1.
आरडाओरडा, सहजासहजी, भाजीभाकरी हे जोडशब्द आलेली पाठातील वाक्ये लिहा.
उत्तरः
1. “या माणसाने आमचा बैल चोरला,” असे म्हणत तिने आरडाओरडा करायला सुरुवात केली.
2. हा चोर आपला बैल सहजासहजी देणार नाही.
3. त्याची पत्नी मालती हिने भाजीभाकरी केली होती.

5. मालतीच्या चतुराईचे सर्वांनी कौतुक केले. तुमच्या/मित्राच्या/मैत्रिणीच्या चतुरपणाचे कौतुक कधी झाले आहे का? घरी व वर्गात सांगा.

प्रश्न 1.
मालतीच्या चतुराईचे सर्वांनी कौतुक केले. तुमच्या/मित्राच्या/मैत्रिणीच्या चतुरपणाचे कौतुक कधी झाले आहे का? घरी व वर्गात सांगा.

6. खालील शब्दांचे विरुद्धार्थी शब्द पाठात शोधून लिहा.

प्रश्न 1.
खालील शब्दांचे विरुद्धार्थी शब्द पाठात शोधून लिहा.
(अ) खरेदी
(आ) लहान
(इ) डावा
उत्तरः
(अ) विक्री
(आ) मोठा
(इ) उजवा

7. खालील शब्द असेच लिहा.

प्रश्न 1.
खालील शब्द असेच लिहा.
दोन्ही, गोष्टी, विक्री, निरीक्षण, गर्दी, स्त्री.

उपक्रम:

आतापर्यंतच्या पाठांत आलेले जोडशब्द शोधा. ते ‘माझा शब्दसंग्रह’ वहीत लिहा.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 25 मालतीची चतुराई Additional Important Questions and Answers

प्रश्न 1.
एक-दोन शब्दात उत्तरे लिहा.

1. शेतकऱ्याचे नाव काय होते?
2. शेतकऱ्याच्या पत्नीचे नाव काय होते?
3. मलण्णाकडे किती बैल होते?
4. मलण्णाने बैलांना काय दिले?
5. जनावरांच्या बाजाराला काय म्हणतात?
6. बाजारात जनावरांची काय सुरू होती?
7. मलण्णा-मालतीने बैलाचा शोध कुठे घेतला?
8. चोराने बैलाचा कोणता डोळा अधू आहे असे सांगितले?
9. चोराला कोणाच्या ताब्यात दिले?

उत्तर:

1. मलण्णा
2. मालती
3. दोन
4. चारा-पाणी
5. गुरांचा बाजार
6. खरेदी-विक्री
7. गावभर
8. डावा
9. पोलिसांच्या

प्रश्न 2.
रिकाम्या जागा भरा.

1. दोन्ही बैलांना ………………….. बांधले.
2. मीच याला लहानाचा मोठा केला असा तो ……………. करू लागला.
3. त्याच्या मनात …………. निर्माण झाला.
4. लोकांसमोर चोराची …………. उघडकीस आली.
5. चोराला पोलिसांच्या …………… दिले.

उत्तर:

1. गोठ्यात
2. कांगावा
3. गोंधळ
4. लबाडी
5. ताब्यात

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
मालतीने मलण्णाला शेतातून आल्यावर काय खायला दिले?
उत्तर:
मालतीने मलण्णाला शेतातून आल्यावर भाजीभाकरी खायला दिली.

प्रश्न 2.
सकाळी लवकर उठल्यावर मल्लण्णाने काय पाहिले?
उत्तरः
सकाळी लवकर उठल्यावर मलण्णाने पाहिले की, गोठ्यात एकच बैल आहे.

प्रश्न 3.
बैल खरेदी करण्यासाठी मालती व मलण्णा कोठे गेले?
उत्तर:
बैल खरेदी करण्यासाठी मालती व मलण्णा तालुक्याला गुरांच्या बाजारात गेले.

प्रश्न 4.
मालती व मलण्णाला त्यांचा बैल कुठे दिसला?
उत्तर:
मालती व मलण्णाला त्यांचा बैल तालुक्याला गुरांच्या बाजारात दिसला.

प्रश्न 5.
मालतीने आरडाओरडा का केला?
उत्तर:
मालतीने आरडाओरडा केला, कारण तिने आपल्या हरवलेल्या बैलाला ओळखले.

प्रश्न 6.
बैल चोरणाऱ्याने कशाप्रकारे कांगावा केला?
उत्तरः
“तुमचा बैल मी कशाला घेऊ?” हा माझाच बैल आहे. मीच याला लहानाचा मोठा केला आहे.’ अशाप्रकारे बैल चोरणाऱ्याने कांगावा केला.

प्रश्न 7.
मालतीने बैल चोरणाऱ्याला कोणता प्रश्न विचारला?
उत्तर:
“सांग बरं, याचा कोणता डोळा अधू आहे, डावा की उजवा?’ हा प्रश्न मालतीने बैल चोरणाऱ्याला विचारला.

प्रश्न 8.
लोकांसमोर कोणती गोष्ट उघड झाली?
उत्तरः
लोकांसमोर चोराची लबाडी उघड झाली.

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
मालती व मलण्णा घरी आनंदाने का आले?
उत्तरः
मालतीने केलेल्या युक्तीमुळे चोरी पकडल्याबरोबर चोराची भंबेरी उडाली. सगळ्यांनी मालतीच्या चतुराईचे कौतुक केले आणि चोराला पोलिसांच्या ताब्यात दिले. आपला चोरीला गेलेला बैल, चतुराईने मिळाल्यामुळे मालती मलण्णा घरी आनंदाने आले.

व्याकरण व भाषाभ्यास:

1. कंसातील वाक्प्रचारांचा खालील वाक्यात उपयोग करून वाक्य पुन्हा लिहा. (भंबेरी उडणे, डोक्याला हात लावणे, अंजारणे गोंजारणे, कांगावा करणे, थकून जाणे, लबाडी करणे)

प्रश्न 1.
खूप वर्षांनी पाहिलेल्या नातवाला आजीने प्रेमाने थोपटले
उत्तरः
खूप वर्षांनी पाहिलेल्या नातवाला आजीने प्रेमाने अंजारले गोंजारले.

प्रश्न 2.
भुकंपामुळे झालेले नुकसान पाहून भुकंपग्रस्त विचारात पडले.
उत्तरः
भुकंपामुळे झालेले नुकसान पाहून भुकंपग्रस्तांनी डोक्याला हात लावला.

प्रश्न 3.
पोलिसांनी पकडलेला चोर मी चोरी केलीच नाही, असे खरे बोलण्याचा आव आणू लागला.
उत्तरः
पोलिसांनी पकडलेला चोर मी चोरी केलीच नाही, असा कांगावा करू लागला.

प्रश्न 4.
अचानक पाहुणे आल्याने आई खूप गोंधळून गेली.
उत्तरः
अचानक पाहुणे आल्याने आईची भंबेरी उडाली.

प्रश्न 5.
व्यापारी जास्त पैसा मिळवण्याच्या नादात नेहमीच खोटपणा करतात.
उत्तरः
व्यापारी जास्त पैसा मिळवण्याच्या नादात नेहमीच लबाडी करतात.

प्रश्न 6.
दिवसभर नृत्याचा सराव करून मुले दमून गेली.
उत्तरः
दिवसभर नृत्याचा सराव करून मुले थकून गेली.

प्रश्न 7.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. चतुराई
2. पाणी
3. पत्नी
4. झोप
5. नवल
6. शोध
7. झटकन
8. सुरुवात
9. कौतुक
10. गोंधळ
11. आनंद
12. मन
13. भांडण
14. युक्ती
15. बैल
16. डोळा
17. लबाडी

उत्तरः

1. चातुर्य
2. जल
3. बायको
4. निद्रा
5. आश्चर्य
6. तपास
7. पटकन
8. आरंभ
9. स्तुती
10. गडबड
11. हर्ष
12. चित्त
13. वाद
14. शक्कल
15. वृषभ
16. नेत्र
17. फसवणूक

प्रश्न 8.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. सकाळ
2. लवकर
3. बाहेर
4. हरवणे
5. सुरुवात
6. लक्ष
7. गर्दी
8. माझा
9. विचार
10. चांगले
11. कौतुक
12. आनंद
13. घाबरट
14. गोंधळ
15. उघडे
16. डावा

उत्तरः

1. संध्याकाळ
2. उशिरा
3. आत
4. मिळणे/सापडणे
5. शेवट
6. दुर्लक्ष
7. पांगापांग
8. तुझा
9. अविचार
10. वाईट
11. निंदा
12. दुःख
13. धीट
14. शांतता
15. बंद
16. उजवा

प्रश्न 9.
लिंग बदला.

1. शेतकरी
2. पत्नी
3. बैल
4. स्त्री

उत्तर:

1. शेतकरीण
2. पती
3. गाय
4. पुरुष

प्रश्न 10.
वचन बदला.

1. घर
2. गोठा
3. बैल
4. काम
5. अंथरूण
6. गोष्ट
7. गाव
8. तालुका
9. जनावर
10. युक्ती
11. डोळा
12. मन
13. भांडण
14. हात
15. लबाडी

उत्तरः

1. घरे
2. गोठे
3. बैल
4. कामे
5. अंथरुणे
6. गोष्टी
7. गावे
8. तालुके
9. जनावरे
10. युक्त्या
11. डोळे
12. मने
13. भांडणे
14. हात
15. लबाड्या

मालतीची चतुराई Summary in Marathi

पदयपरिचय:

मलण्णा व मालती हे गरीब शेतकरी जोडपे. त्यांचा एक बैल चोरीला गेला. आठवड्याच्या बाजारात मालतीने तो बैल चतुराईने कसा मिळवला याचे वर्णन या पाठात आले आहे.

शब्दार्थ:

1. गोठा – गुरे बांधण्याची जागा – (shed for cattle)
2. चारा – पशुपक्ष्यांचे अन्न (fodder)
3. दमणे – थकणे (tired)
4. बैल – वृषभ (a bull)
5. झटकन – लवकर (quickly)
6. नवल – आश्चर्य (a wonder)
7. शोध – चौकशी (inquiry)
8. गुरे – गाय, बैल इ. जनावरे (a cattle)
9. बाजार – मंडई (a market)
10. खरेदी – विकत घेणे (purchase)
11. युक्ती – क्लृप्ती (an idea)
12. अधू – अपंग (handicap)
13. चतुराई – चातुर्य (cleverness)
14. कौतुक – आश्चर्य (surprise)
15. भंबेरी – गोंधळ (disorder)
16. तालुका – जिल्ह्याचा एक भाग (a subdivision of a district)
17. कांगावा – उगाच केलेला आरडा ओरडा (a false uproar)
18. लबाडी – खोटेपणा (a fraud)
19. नांगरणी – जमीन उकरणे (ploughing)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 22 वाचूया लिहूया Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 22 वाचूया लिहूया

5th Standard Marathi Digest Chapter 22 वाचूया लिहूया Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
चित्र पाहा व त्याविषयी माहिती लिहा.


उत्तर:
1. गुलाबाला ‘फुलांचा राजा’ म्हणतात. गुलाब अनेक रंगांचे असतात. गुलाबाच्या फुलांना मोहक सुगंध असतो. गुलाब फुलाचा उपयोग गुलाबपाणी, वेगवेगळ्या प्रकारची सुगंधी द्रव्ये, गुलकंद बनवण्यासाठी होतो. गुलाबाशी संबंधित व्यवसाय म्हणजे गुलाबपाणी तयार करणे, गुलकंद तयार करणे, गुलाबापासून सुगंधी द्रव्ये तयार करणे इ. होत.

2. मला मोर खूप आवडतो. तो खूप सुंदर दिसतो. त्याचा रंगीबेरंगी पिसारा पाहत राहवेसे वाटते. मोर आपला राष्ट्रीय पक्षी आहे. मोराचा निळा रंग एवढा वेगळा आहे की त्याला इंग्लिशमध्ये ‘peacock blue’ व मराठीत ‘मोरपिशी रंग’ असे म्हंटले जाते. भारतात गुजरात व राजस्थान राज्यात मोरांची संख्या लक्षणिय आहे. मोराच्या मादीला मराठीत लांडोर असे म्हणतात. मोराला पावसाळा फार आवडतो. आकाशात काळे ढग जमले की तो ‘म्याओ म्याओ’ ओरडतो आणि आपला सुंदर पिसारा फुलवून थुई, थुई नाचू लागतो. मोराला शेतकऱ्यांचा मित्र म्हणतात, कारण तो शेतातील किटक व साप खातो, तसेच तो दाणेही खातो.

3. दिवाळी हा संपूर्ण भारतात साजरा होणारा सण आहे. दिव्यांचा सण म्हणून याला ‘दिवाळी’ किंवा ‘दीपावली’ असे म्हणतात. दिवाळीत दारात कंदील लावले जातात, रांगोळी काढली जाते. सगळीकडे लाल दिव्यांची रोषणाई असते. वेगवेगळ्या आकाराची, प्रकारची मिठाई, आकर्षक कपडे व फटाके हे दिवाळी सणाचे विशेष आहे. धनत्रयोदशी, लक्ष्मीपूजन, भाऊबीज आणि पाडवा असे चार दिवस दिवाळी सण साजरा केला जातो.

4. बागा अथवा उदयाने ही मुलांसाठी व वृद्धांसाठी विरंगुळ्याची स्थाने आहेत. उदयानात मुलांसाठी खेळायला घसरगुंडी, सी-सॉ, झोपाळा यांसारखी खेळण्याची साधने असतात. वृद्धांना आरामात बसण्यासाठी बाके असतात. बागेत सगळीकडेच हिरवळ तसेच झाडेच झाडे असल्यामुळे येथील हवा शुद्ध असते. बागेतील संपूर्ण परिसर शांत, डोळ्यांना सुखावणारा असतो. लहान मुलांची तर जणू येथे मौजच असते. उदयानांना ‘शहरी फुफ्फुसं’ (Lungs) असे म्हटले जाते.

5. कुत्रा हा इमानदार प्राणी आहे तो पाळीव प्राणी आहे. याच्या अनेक जाती-प्रजाती आहेत. कुत्रा हा खरंतर मांसाहारी प्राणी पण तो शाकाहारी आवडीने खातो. कुत्रा आपल्या मालमत्तेचे व आपले रक्षण करतो. कुत्र्यांच्या इमानदारीचा उपयोग मोठमोठे गुन्हेगार शोधण्यासाठीही केला जातो. कुत्रा हा मानवप्रिय प्राणी आहे.

6. जत्रा म्हणजे एखादया उत्सवप्रसंगी भरवण्यात आलेला मेळा. या मेळ्यात अनेक माणसे, फेरीवाले, काम करणारे, व्यापारी इ. असतात. रात्री जत्रेत आणखी मजा येते. विद्युत रोषणाईने भरलेले चक्र, पाळणे, चक्राकार फिरणारे पाळणे (Jaint wheel, mery-go round) पाहण्यासारखे असते. दूरदूरची माणसे इथे येऊन फळे, वस्त्रे, दागिने, गृहोपयोगी वस्तू, इतर काही विशेष वस्तूंची व खाण्याच्या पदार्थांची खरेदी करतात. जत्रेचा लहान मुले मनमुराद आनंद लुटत असतात. पारंपारिक जत्रा जरी वर्षातून एकदाच भरत असली तरी (fun-fair) मात्र नियमितपणे सर्वत्र भरत असतात.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 22 वाचूया लिहूया Additional Important Questions and Answers

प्रश्न 1.
एक-दोन शब्दांत उत्तरे लिहा.

1. मला फळांचा राजा म्हणतात.
2. आंब्याच्या रसाला काय म्हणतात?
3. आब्यांच्या झाडांच्या बागेला कायं म्हणतात?
4. ख्रिश्चन बांधव प्रभू येशूच्या जन्मदिवसाला काय म्हणतात?
5. ख्रिसमस च्या शुभेच्छा देताना ख्रिश्चन बांधव काय म्हणतात?
6. मुलांच्या मनातील इच्छा कोण पूर्ण करतो?
7. मी आहे एक दुचाकी, जिला लागत नाही कोणते इंधन ओळखा पाहू मी कोण?
8. मी केवळ पाण्यातच राहू शकतो, म्हणून मला जलचर म्हणतात, सांगा पाहू मी कोण?
9. मासा पोहताना कशाचा वापर करतो?
10. मासा कोणाचे अन्न आहे?
11. डोक्यावर तुरा अनंगीत पिसारा, ओळखा पाहू मी कोण?
12. माझ्यापासून बनतो गुलकंद, सांगा मी कोण?

उत्तरः

1. आंबा
2. आमरस
3. आमराई
4. नाताळ
5. मेरी ख्रिसमस
6. सांताक्लॉज
7. सायकल
8. मासा
9. शेपूट, पर
10. मानवाचे
11. मोर
12. गुलाब

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
आंबा पिकला की काय होते?
उत्तर:
आंबा पिकला की आंब्याचा रंग बदलून त्याला छान वास येतो व तो चवीला गोड लागतो.

प्रश्न 2.
आंब्याच्या वेगवेगळ्या जातींची नावे लिहा?
उत्तर:
हापूस, पायरी, केशर, खोक्या, गोटी, चिक्कूळ्या इत्यादी.

प्रश्न 3.
ख्रिसमस या सणाच्या दिवशी कोणते गोडधोड पदार्थ बनवले जातात?
उत्तर:
ख्रिसमस या सणाच्या दिवशी डोनट, केक यांसारखे गोडधोड पदार्थ बनवले जातात.

प्रश्न 4.
सायकल वापरण्याचे फायदे कोणते?
उत्तर:
सायकल वापरल्यामुळे इंधन बचत होते व शरीराचा चांगला व्यायाम होतो.

प्रश्न 5.
माशाला जलचर का म्हणतात?
उत्तर:
मासा समुद्र, नदी, तलावांच्या पाण्यात राहतो, म्हणून माशाला जलचर म्हणतात.

प्रश्न 6.
माशाचे अन्न कोणते?
उत्तर:
पाण्यातले कीटक, लहान मासे व पाणवनस्पती हे माशाचे अन्न आहे.

थोडा विचार करा, अन् सांगा पाहू.

प्रश्न 1.
थोडा विचार करा, अन् सांगा पाहू.

1. आंब्याचा आमरस तसे केळ्याचे काय?
2. कच्या कैरीपासून काय काय तयार होते?
3. मला आहे राष्ट्रीय पक्ष्याचा मान, सांगा पाहू मी कोण?
4. सण हा मौजेचा, दिव्यांच्या रोषणाईचा लाडू, चकली, करंजी खाण्याचा?

उत्तर:

1. शिकरण
2. पन्हं, मुरांबा, लोणचं
3. मोर
4. दिवाळी

वाचूया लिहूया Summary in Marathi

पदयपरिचय:

चित्रांशी संबंधित दिलेल्या शब्दांचा उपयोग करून वाक्ये कशी लिहावीत हे विदयार्थ्यांना या पाठातून दाखविले आहे.

शब्दार्थ:

1. आंबा – (mango)
2. वास-गंध – (smell)
3. रस – (pulp)
4. सण – उत्सव (festival)
5. येशू – (Jesas) (ख्रिश्चन धर्मियांचा देव)
6. चर्च – ख्रिश्चनांचे प्रार्थनास्थळ
7. शुभेच्छा – (wishes)
8. गोडधोड – गोड चवीचे (sweets)
9. शिकवणूक – शिकवण (teachings)
10. सायकल – दुचाकी. (bycycle)
11. इंधन – (fuel)
12. तलाव – तळे (lake)
13. शेपूट – (tail),
14. पर-पंख – (wings)
15. मानव – (human)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 24 ऐका पहा करा Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 24 ऐका पहा करा

5th Standard Marathi Digest Chapter 24 ऐका पहा करा Textbook Questions and Answers

उपक्रम:

1. हत्तीचा मुखवटा कसा तयार केला हे तुम्ही पाहिलेत. तुम्हीसुद्धा असा मुखवटा तयार करा. मुखवटा तयार करण्यासाठी काय काय केले ते क्रमाने वर्गात सांगा. तुम्ही मुखवटा कसा तयार केला ते मित्रांना सांगा.

2. कागदाच्या बशीपासून ‘जोकरचा मुखवटा’ तयार करण्याची कृती लिहा.

प्रश्न 1.
कागदाच्या बशीपासून ‘जोकरचा मुखवटा’ तयार करण्याची कृती लिहा.
1. जोकर

उत्तर:
साहित्य: मोठ्या आकाराची पेपर डिश, जाड सुई, जाड दोरा, काळे व लाल स्केचपेन कार्डपेपर इत्यादी.
कृची:
1. पांढऱ्या पेपरडिशच्या बाहेरच्या बाजूवर लाल व काळ्या स्केचपेनने विदूषकाचे नाक, डोळे, तोंड, कान रंगवावे.
2. विदूषकाच्या डोक्याच्या मापाची निमुळती उंच टोपी करून ती रंगवावी आणि विदूषकाच्या डोक्याला चिकटवावी.
3. पेपरडिशच्या दोन्ही बाजूंस छिद्रे पाडावीत. त्याला दोरा बांधावा. दोऱ्याची लांबी डोक्याला पुरेल व गाठ मारता येईल अशी असावी.
4. मुखवटा चेहऱ्यावर लावून डोक्याच्या मागे गाठ मारावी.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 24 ऐका पहा करा Additional Important Questions and Answers

पुढील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
पाठात कोणाचा मुखवटा तयार केला आहे?
उत्तर:
पाठात हत्तीचा मुखवटा तयार केला आहे.

प्रश्न 2.
हत्तीचा मुखवटा कशाचा बनवायचा आहे?
उत्तर:
चेहऱ्याच्या आकाराच्या कागदाच्या साध्या बशीचा हत्तीचा मुखवटा बनवायचा आहे.

प्रश्न 3.
स्टेपलरच्या मदतीने किती कान मुखवट्याला जोडायचे आहेत?
उत्तर:
स्टेपलरच्या मदतीने दोन कान मुखवट्याला जोडायचे आहेत.

प्रश्न 4.
लांब त्रिकोणी आकारात कापलेला जाड कागद काय म्हणून वापरायचा आहे?
उत्तर:
लांब त्रिकोणी आकारात कापलेला जाड कागद सोंड म्हणून वापरायचा आहे.

रंगीत कागदाचा बिल्ला तयार करण्याची कृती त्याच्या आकृतीसह लिहा.

प्रश्न 1.
रंगीत कागदाचा बिल्ला तयार करण्याची कृती त्याच्या आकृतीसह लिहा.
शिक्षक: मुलांनो, आज आपण रंगीत कागदाचा बिल्ला कसा करायचा ते शिकणार आहोत. हे तयार करण्यासाठी पुढील साहित्य व साधने हवे.
साहित्य :रंगीत कागद, ड्रॉइंग पेपर, डिंक, कात्री. कृती:

उत्तर:

1. 4 सें.मी. चे एक वर्तुळ ड्रॉइंगपेपर मधून कापून घ्यावे.
2. आकृतीत दाखवल्याप्रमाणे कापलेल्या वर्तुळात 3,2,1 से.मी. ची तीन वर्तुळे काढावीत.
3. 3 सें.मी. रूंदीच्या तीन वेगवेगळ्या रंगाच्या रंगीत कागदाच्या लांब पट्ट्या कापाव्यात.
4. आकृतीत दाखवल्याप्रमाणे ‘अ’ भागाला डिंक लावा व त्यावर रंगीत कागदाच्या पट्ट्या दुमडत चिकटवत जा. अशा रीतीने पूर्ण गोलाकार चिकटवा. ‘ब’ ‘क’ वर्तुळावर रंगीत कागदाच्या पट्ट्या चिकटवा.
5. मधोमध रंगीत कागदांचे लहान गोलाकार वर्तुळ चिकटवा.
6. तयार झालेल्या कृतीच्या मागील बाजूस खालील भागावर 3 से.मी. रूंदीची एक पट्टी सारख्या आकारात दुमडून चिकटवा.
7. अशा प्रकारे रंगीत कागदाचा बिल्ला तयार होईल.

प्रश्न 2.
रद्दीत जाणाऱ्या वर्तमान पत्राचा वापर करून दिलेले साहित्य व चित्रांच्या मदतीने कागदी पंखा तायर करण्याची कृती लिहा.
कागदी पंखा तयार करणे
साहित्य: वर्तमानपत्राचा कागद, आईस्क्रीमच्या काड्या किंवा बांबूच्या चपट्या काड्या, डिंक, हात पुसण्यासाठी कापड इत्यादी कृती:

उत्तर:

1. प्रथम आयताकृती कागद घेऊन त्याला सारख्या मापाच्या उलट-सुलट घड्या घालून घ्यावात. अशा प्रकारे त्याच मापाच्या आणखी एका कागदाला घड्या घालाव्यात.
2. घड्या पूर्ण झाल्यावर त्याला मधोमध दुमडावे.
3. आतील बाजूच्या पट्ट्यांवर खळ लावून ते एकमेकांना चिकटवावे. असे दोन्ही घडीचे कागद एकमेकांना चिकटवावेत.
4. बाहेरच्या बाजूच्या पट्ट्यांना डिंकाच्या साहाय्याने आईस्क्रीमच्या किंवा बांबूच्या काड्या चिकटवाव्यात.
5. पूर्ण वाळल्यानंतर काड्यांच्या सहाय्याने उघड-बंद करून पाहावे.

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला

5th Standard Marathi Digest Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला Textbook Questions and Answers

1. कोण ते लिहा.

प्रश्न 1.
कोण ते लिहा.
(अ) पाचवीत शिकणारी
(आ) कपड्यांच्या घड्या करणारा
(इ) आईजवळ पैसे देणारे
(ई) पैसे परत करणारे
(उ) पैसे मोजून घेणारी
(ऊ) दामूकाकांना बक्षीस देऊ करणारे
उत्तर:
(अ) शिवानी
(आ) भाऊ (शिवराज)
(इ) बाबा
(ई) दामूकाका
(उ) आई
(ऊ) बाबा

2. कोण, कोणास म्हणाले ते लिहा.

प्रश्न (अ)
“त्याला टेबलावर ठेवलेले कपडे पिशवीतच भरून दे.’
उत्तरः
असे, आई शिवानीला म्हणाली.

प्रश्न (आ)
“काय रे बाबा? कपडे आणलेस का?”
उत्तर:
असे, आई दामूकाकांना म्हणाली.

प्रश्न (इ)
“तुझा प्रामाणिकपणा मला आवडला.”
उत्तरः
असे, बाबा दामूकाकांना म्हणाले.

प्रश्न (ई)
“आम्ही गरीब आहोत; पण कष्टानंच कमवून खातो.”
उत्तरः
असे, दामूकाका बाबांना म्हणाले.

3. ‘प्रामाणिकपणा’ यासारखे आणखी शब्द लिहा.

प्रश्न 1.
‘प्रामाणिकपणा’ यासारखे आणखी शब्द लिहा.
उत्तर:

1. शहाणपणा
2. मूर्खपणा
3. वेडेपणा
4. चांगुलपणा
5. आगाऊपणा
6. शिष्टपणा

4. गोलातील शब्द लावून नवीन शब्द लिहा.

प्रश्न 1.
गोलातील शब्द लावून नवीन शब्द लिहा.

उत्तरः

1. इस्त्रीवाले
2. रिक्षावाले
3. भाजीवाले
4. फळवाले
5. झाडूवाले

5. खालील शब्द वाचा व असेच लिहा.

प्रश्न 1.
खालील शब्द वाचा व असेच लिहा.
स्वयंपाकघर, इस्त्रीवाला, कावरीबावरी, प्रामाणिक, संध्याकाळ.

6. वाक्ये वाचा. क्रिया कोणती ते लिहा. क्रिया करणारी व्यक्ती कोण ते ओळखा. योग्य रकान्यात ‘✓’ अशी खूण करा.

प्रश्न 1.
वाक्ये वाचा. क्रिया कोणती ते लिहा. क्रिया करणारी व्यक्ती कोण ते ओळखा. योग्य रकान्यात ‘✓’ अशी खूण करा.

उत्तरः

7. खालील वाक्यातील अधोरेखित नामांचे लिंग ओळखा.

प्रश्न 1.
खालील वाक्यातील अधोरेखित नामांचे लिंग ओळखा.
उत्तर:

8. रिकाम्या जागी योग्य नाम लिहा. वाक्यातील क्रियापद ओळखा.

प्रश्न 1.
रिकाम्या जागी योग्य नाम लिहा. वाक्यातील क्रियापद ओळखा.
उत्तरः

वाक्ये	नाम	क्रियापद
1. ………………. गवत खातो.	हत्ती	खातो
2. ……………….. गवत खाते.	हत्ती	खाते
3. …………………. पत्र लिहिते.	मिनल	लिहिते
4. ते ………………. सुंदर आहे.	देऊळ	आहे
5. ……………… पुस्तक वाचतो.	मुलगा	वाचतो
6. ते ……….. मोठे आहे.	घर	आहे

9. रिकाम्या जागी योग्य क्रियापद लिहा.

प्रश्न 1.
रिकाम्या जागी योग्य क्रियापद लिहा.
(अ) सुधीर गोष्ट ………………..
(आ) ते झाड उंच ……………….
(इ) रोझी गाणे …………………..
(ई) ती वेल हिरवीगार ………………
उत्तरः
(अ) ऐकतो
(आ) आहे
(इ) गाते
(ई) आहे

10. चौकटीत काही अक्षरे दिली आहेत. त्यापासून अर्थपूर्ण शब्द बनवा. त्या शब्दांची कार्डे तयार करा.

प्रश्न 1.
चौकटीत काही अक्षरे दिली आहेत. त्यापासून अर्थपूर्ण शब्द बनवा. त्या शब्दांची कार्डे तयार करा.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 23 प्रामाणिक इस्त्रीवाला Additional Important Questions and Answers

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
शिवानीच्या घरात कोणकोण राहत होते?
उत्तरः
शिवानीच्या घरात आई, बाबा, भाऊ शिवराज आणि शिवानी हे सर्व राहत होते.

प्रश्न 2.
घरची सगळी कामे कोण करते?
उत्तरः
घरची सगळी कामे आई करते.

प्रश्न 3.
कपडे वाळल्यानंतर भाऊने काय केले?
उत्तर:
कपडे वाळल्यानंतर भाऊने त्यांच्या घड्या करून टेबलावर ठेवले.

प्रश्न 4.
बाबांनी आईला पैसे दिल्यावर तिने काय केले?
उत्तर:
बाबांनी आईला पैसे दिल्यावर तिने पैसे टेबलावर घड्या घातलेल्या कपड्यांत ठेवले.

प्रश्न 5.
आई कावरीबावरी का झाली?
उत्तर:
बाबांनी दिलेले पैसे न सापडल्यामुळे आई कावरीबावरी झाली.

प्रश्न 6.
इस्त्रीवाल्याला पैसे कुठे सापडले?
उत्तरः
इस्त्रीवाल्याला पैसे कपड्यांच्या घड्यांमध्ये सापडले.

प्रश्न 7.
बाबा बक्षीस म्हणून 100 रूपये देऊ लागल्यावर दामूकाका काय म्हणाले?
उत्तर:
“आम्ही गरीब आहोत; पण कष्टानंच कमवून खातो’.

एका शब्दात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
एका शब्दात उत्तरे लिहा.

1. शिवानी कोणत्या इयत्तेत शिकत होती?
2. बाबा बाहेरून किती वाजता आले?
3. शिवानीचा भाऊ कुठे गेला होता?
4. इस्त्रीवाल्या काकांचे नाव काय होते?
5. सवयीप्रमाणे आई पैसे कुठे शोधू लागली?
6. बाबा बक्षीस म्हणून दामूकाकाला किती पैसे देऊ लागले?

उत्तरः

1. पाचव्या
2. पाच
3. खेळायला
4. दामू
5. कपाटात
6. शंभर रुपये

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
इस्त्रीवाल्या दामूकाकांचा प्रामाणिकपणा कोणत्या गोष्टीवरून दिसून येतो?
उत्तरः
शिवानीच्या बाबांनी ठेवायला दिलेले पैसे आईकडून चुकून इस्त्रीच्या घड्यांमध्येच राहिले. हे कपडे दामूकाका इस्त्रीवाल्याने जेव्हा इस्त्री करण्यासाठी घेतले, तेव्हा कपड्यांच्या घड्यांमध्ये त्यांना हे पैसे सापडले. इस्त्रीचे कपडे परत करताना सापडलेले पैसेही त्यांनी परत केले. इस्त्रीवाल्या दामूकाकांचा प्रामाणिकपणा या गोष्टीवरून दिसून येतो.

प्रश्न 2.
आईने कोणती चूक केली?
उत्तरः
बाबांनी आईजवळ पैसे दिले व तिला ते ठेवायला सांगितले. आईने कामाच्या गडबडीत ते पैसे टेबलावर घड्या घातलेल्या कपड्यांत ठेवले व ती कामात व्यग्र झाली. दोन दिवसांनंतर बाबांनी जेव्हा पैसे मागितले तेव्हा ते सापडले नाहीत. आईने पैसे योग्य ठिकाणी म्हणजेच कपाटात ठेवले नाहीत ही चूक केली.

कोण, कोणास म्हणाले ते लिहा.

प्रश्न 1.
“पैसे मोजून घ्या आणि हे कपडेही घ्या.”
उत्तर:
असे, दामूकाका आईला म्हणाले.

प्रश्न 2.
“पैसे बरोबर आहेत’.
उत्तर:
असे, बाबा दामूकाकांना म्हणाले.

प्रश्न 3.
“पैसे गेले कुठे?”
उत्तर:
असे, आईने स्वत:लाच विचारले.

व्याकरण व भाषाभ्यास:

प्रश्न 1.
खाली काही वाक्प्रचार दिले आहेत, त्यांचे अर्थ कंसात दिले आहेत. कंसातील योग्य अर्थ वाक्प्रचाराच्या बाजूला लिहा. (कामात मग्न होणे, गाढ विचार करणे, तपासून बघणे, रागावणे, मेहनत करणे, प्रशंसा करणे.
उत्तर:
वैतागणे – रागावणे, कामात गढून जाणे – कामात मग्न होणे, शोधाशोध करणे – तपासून बघणे, कौतुक करणे – प्रशंसा करणे, विचारात पडणे – गाढ विचार करणे, कष्ट करणे – मेहनत करणे

प्रश्न 2.
वाक्ये वाचा. क्रिया कोणती ते लिहा. क्रिया करणारी व्यक्ती कोण ते ओळखा. योग्य रकान्यात ‘✓’ अशी खूण करा.
उत्तरः

प्रश्न 3.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. कुटुंब
2. घड्या
3. अभ्यास
4. पिशवी
5. कपडे
6. बक्षीस
7. मदत

उत्तरः

1. परिवार
2. दुमड
3. अध्ययन
4. थैली
5. वस्त्र
6. पुरस्कार
7. साहाय्य

प्रश्न 4.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. छोटे
2. काम
3. घाई
4. दे
5. संध्याकाळ
6. गरीब

उत्तर:

1. मोठे
2. कार्य
3. विलंब
4. घे
5. सकाळ
6. श्रीमंत

प्रश्न 5.
वचन बदला.

1. काम
2. कपडे
3. टेबल
4. कपाट
5. खिसा
6. पैसा
7. घडी
8. बक्षीस

उत्तर:

1. कामे
2. कपडा
3. टेबले
4. कपाटे
5. खिसे
6. पैसे
7. घड्या
8. बक्षीसे

प्रश्न 6.
लिंग बदला.

1. आई
2. भाऊ
3. काका
4. दादा

उत्तर:

1. बाबा
2. बहीण
3. काकू/काकी
4. वहिनी

प्रामाणिक इस्त्रीवाला Summary in Marathi

पदयपरिचय:

या पाठात एका प्रामाणिक इस्त्रीवाल्याचे वर्णन आले आहे. इस्त्रीच्या कपड्यांबरोबर नकळत आलेले पैसे इस्त्रीवाला प्रामाणिकपणे परत करतो आणि कौतुकास पात्र ठरतो, अशी ही कथा आहे.

शब्दार्थ:

1. कुटुंब – परिवार (family)
2. घडी – दुमड (a fold)
3. सवय – एखादी गोष्ट नेहमी करण्याचे वळण (a habit)
4. वाळत घालणे – सुकवणे – (To dry the clothes)
5. वैतागणे – त्रासणे (To get disgusted)
6. कावरीबावरी – बेचैन (restlessness)
7. प्रामाणिकपणा – सचोटी (honesty)
8. बक्षीस – इनाम (a reward)
9. गरीब – दरिद्री – poor
10. कष्ट – मेहनत (hardwork)
11. आकृती – प्रतिमा, चित्र (image)
12. कौतुक – प्रशंसा (admiration)